7 yếu tố cốt lõi của một Metaverse

Đã có rất nhiều lời bàn tán về chủ đề “Metaverse” kể từ khi xuất hiện vào những năm 90, nhưng đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch do nhu cầu hoạt động trực tuyến tăng cao, và thậm chí còn nhiều hơn thế sau khi Facebook đổi tên thành Meta. Đây có phải chỉ là thuật ngữ truyền thông? Metaverse chính xác là gì? Làm thế nào để người ta định nghĩa thuật ngữ, và người ta vẽ ranh giới giữa metaverse với một thế giới ảo khác? 

Theo nhiều cách, metaverse chỉ là một tên gọi khác của sự phát triển của internet: mang tính xã hội, nhập vai và có nền kinh tế phức tạp hơn nhiều so với những gì tồn tại ngày nay. Nói chung, có hai tầm nhìn cạnh tranh về cách thực hiện điều này: Một là phi tập trung, hào phóng với quyền tài sản và các ranh giới mới, có thể tương tác, cởi mở và thuộc sở hữu của các cộng đồng xây dựng và duy trì nó. Một tầm nhìn khác , đã quá quen thuộc với nhiều người ngày nay, là tập trung, khép kín, chịu sự thay đổi bất chợt của các tổ chức và thường trích ra những địa tô kinh tế đau đớn từ những người sáng tạo, những người đóng góp và người dùng.

Các khía cạnh chính để so sánh hai tầm nhìn này là mở và đóng, và sự khác biệt giữa chúng có thể được tóm gọn như sau:

	METAVERSE (Thế giới mở)	VIRTUAL WORLD (Thế giới đóng)
Cấu trúc	Phi tập trung	Tập trung
Quyền tư hữu	Thực thi bằng các chuỗi mật mã	Chấp thuận điều khoản dịch vụ
Code	Mã nguồn mở	Chỉ cho phép nội bộ
Dữ liệu	Trong suốt (lưu trữ an toàn trong bảng và không gian bảng)	Dữ liệu mờ (không được xác định trong giao diện, thông tin có thể bị che giấu)
Quyền truy cập	Không cần cấp phép/mở	Phải được cấp phép và giới giạn
Sở hữu	Cộng đồng	Thực thể (tổ chức)
Danh tính	Được định nghĩa bởi người dùng và tách biệt	Nhóm cung cấp danh tính tập trung
Nội dung	Lựa chọn bởi người dùng	Theo chỉ định
Tích lũy	Người dùng + mạng lưới	Chủ sở hữu nền tảng
Mở rộng	Cở sở + khuyến khích	Thông qua quảng cáo
Truyền thông	Trực tiếp	Qua trung gian
Hiển thị	Đa dạng	Phần cứng độc quyền
Phương pháp	"Bottom up"	"Top down"

Bảng so sánh Metaverse và Virtual World

Một Metaverse mở được phân cấp, cho phép người dùng kiểm soát danh tính, thực thi quyền tài sản, điều chỉnh các ưu đãi và đảm bảo giá trị tích lũy cho người dùng (không phải nền tảng). Một metaverse mở cũng minh bạch, không cần cấp phép, có thể tương tác và có thể kết hợp (những người khác có thể tự do xây dựng bên trong và trên các metaverse), bên cạnh các tiêu chí khác. 

Để đạt được Metaverse "chuẩn"  sẽ yêu cầu bảy thành phần thiết yếu nội tại sau:

1. Phi tập trung (Decentralization)

Phi tập trung là nguyên tắc bao trùm, chi phối của một Metaverse đúng nghĩa và nhiều yếu tố tiếp theo phụ thuộc hoặc  là kết quả từ nguyên tắc chính này.

Một Metaverse phi tập trung có nghĩa là không được sở hữu hoặc điều hành bởi một tổ chức hoặc dưới một vài người môi giới quyền lực. Các nền tảng tập trung có xu hướng bắt đầu thân thiện và hợp tác để thu hút người dùng và nhà phát triển, nhưng một khi tốc độ tăng trưởng chậm lại, chúng trở nên cạnh tranh, bị khai thác tối đa và là một trò chơi có tổng bằng không (zero-sum) trong các mối quan hệ. Thông thường, những người trung gian mạnh mẽ này tham gia vào các hành vi lạm dụng quyền người dùng và phá hoại nền tảng, đồng thời họ tạo ra các nền kinh tế lệ thuộc với tỷ lệ người dùng chấp nhận các đề nghị một cách ép buộc cao. Mặt khác, các hệ thống phi tập trung thể hiện quyền sở hữu công bằng hơn giữa các bên liên quan, giảm kiểm duyệt và đa dạng hơn. 

Với tính phi tập trung, nếu không đạt được yếu tố này, bất cứ ai cũng có thể gặp “khó khăn” bất cứ lúc nào - một tình huống bấp bênh ngăn cản mọi người xây dựng, cản trở sự đổi mới. Bởi vì các nền tảng tập trung không thể đưa ra các loại cam kết mạnh mẽ, được kiểm soát bằng các đoạn mã, mà các blockchain có thể làm được, các lời hứa  có thể bị thu hồi hoặc thay đổi bất cứ khi nào một thỏa thuận không còn phù hợp với ý muốn của các nhà lãnh đạo hoặc tổ chức. Cách tốt nhất để bảo vệ một Metaverse khỏi những hành vi lạm dụng như vậy là đảm bảo rằng việc kiểm soát sẽ có tính phi tập trung.

2. Quyền sở hữu

Hầu hết các trò chơi điện tử thành công ngày nay đều kiếm tiền bằng cách bán các vật phẩm trong trò chơi, như trang phục, biểu tưởng cảm xúc và các hàng hóa kỹ thuật số khác. Nhưng những người hiện mua vật phẩm trong trò chơi không thực sự mua vật phẩm mà thực chất họ đang thuê chúng. Ngay sau khi bất kỳ ai rời đi để tham gia một trò chơi khác hoặc trò chơi bị đóng cửa hoặc thay đổi các quy tắc thì người chơi sẽ mất quyền sở hữu với những vật phẩm trên. 

Mọi người đã trở nên quen với việc "thuê" từ các dịch vụ tập trung của Web2 đến nỗi ý tưởng thực sự sở hữu mọi thứ, những đồ vật kỹ thuật số mà bạn có thể bán, giao dịch hoặc mang đi nơi khác thường khiến mọi người cảm thấy kỳ quặc. Nhưng thế giới kỹ thuật số phải tuân theo logic tương tự như thế giới thực: "Khi bạn mua một thứ gì đó, bạn sẽ sở hữu nó. Nó là của bạn". Cũng giống như các tòa án bảo vệ các quyền này trong thế giới thực, thì các đoạn mã sẽ thực thi quyền đó. Các quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số thực sự không thể thực hiện được trước khi tiền mã hóa ra đời, công nghệ blockchain và các sản phẩm liên quan như NFT. Nói một cách đơn giản, Metaverses biến người lệ thuộc vào kỹ thuật số thành những người có khả năng tự cung cấp.

3. Xác minh danh tính tự chủ

Danh tính có quan hệ mật thiết với quyền tài sản. Bạn không thể sở hữu bất cứ thứ gì nếu bạn không làm chủ chính mình. Giống như trong thế giới thực, danh tính của mọi người phải có thể tồn tại trong toàn bộ Metaverse mà không phụ thuộc hoàn toàn vào các nhà cung cấp danh tính tập trung.

Xác thực danh tính là chứng minh người dùng đó là ai, những gì họ có quyền truy cập và những thông tin họ chia sẻ. Trên các nền tảng ngày nay, điều này yêu cầu một bên trung gian thay mặt người đó làm điều đó bằng các phương pháp đăng nhập bằng một cú nhấp chuột phổ biến như đăng nhập mạng xã hội hoặc đăng nhập một lần (Single sign-on,SSO). Các nền tảng công nghệ lớn nhất hiện nay, như Meta và Google, sử dụng cách tiếp cận này để thu thập dữ liệu nhằm xây dựng doanh nghiệp của họ,theo dõi hành vi của mọi người để phát triển các mô hình phân phối quảng cáo phù hợp hơn. Ngoài ra, do các nền tảng này có toàn quyền kiểm soát nên việc cố gắng đổi mới quy trình xác mình đều dựa trên sự trung thực và thiện chí của tổ chức đứng đằng sau.

Mật mã cốt lõi của web3 cho phép mọi người xác thực mà không cần dựa vào các tổ chức trung gian này, vì vậy mọi người có thể kiểm soát danh tính của mình trực tiếp hoặc với sự trợ giúp của các dịch vụ mà họ chọn. Ví điện tử (như Metamask và Phantom) cung cấp các cách để mọi người xác minh bản thân. Các tiêu chuẩn như EIP-4361 (Đăng nhập bằng Ethereum) và ENS (Dịch vụ tên miền Ethereum) cho phép các dự án kết nối với nhau bằng các giao thức mã nguồn mở và đóng góp độc lập vào khái niệm nhận dạng kỹ thuật số phong phú hơn, an toàn hơn và liên tục phát triển.

4. Tính tổng hợp

Tính tổng hợp là một nguyên tắc thiết kế hệ thống, và cụ thể ở đây là khả năngkết hợp các thành phần phần mềm . Mỗi thành phần phần mềm chỉ cần được viết một lần và sau đó có thể được sử dụng lại một cách đơn giản. Nó tương tự như lãi kép trong tài chính hoặc định luật Moore trong máy tính.

Để làm nổi bật khả năng tổng hợp,  một metaverse sẽ phải cung cấp các tiêu chuẩn kỹ thuật chất lượng cao và cởi mở làm nền tảng. Khi được tối ưu nhất, khả năng tổng hợp và khả năng tương tác có thể được thực hiện trên phạm vi rộng của các chuỗi các phần mềm. Tài chính phi tập trung, hoặc DeFi, là ví dụ điển hình cho hình thức mạnh mẽ này. Bất kỳ ai cũng có thể điều chỉnh, tái chế, thay đổi hoặc nhập mã hiện có. Không chỉ vậy, các nhà phát triển có thể xây dựng trên các chương trình trực tiếp - chẳng hạn như các giao thức cho vay của Compound hoặc các sàn giao dịch tạo lập thị trường của Uniswap được thiết lập trong cùngg EVM (Ethereum Virtual Machine). Bằng cách kết hợp các thành phần mới mạnh mẽ với nhau như quyền tài sản, danh tính và quyền sở hữu, các nhà xây dựng có thể tạo ra những trải nghiệm hoàn toàn mới.

5. Mã nguồn mở

Tính tổng hợp sẽ không tồn tại nếu không có mã nguồn mở , một đoạn mã có sẵn được thực hiện một cách tự do và có thể được phân phối lại và sửa đổi theo ý muốn. Mã nguồn mở là một nguyên tắc rất cần thiết cho sự phát triển của Metaverse. Khi cơ sở mã, thuật toán, thị trường và giao thức là hàng hóa công minh bạch, các nhà xây dựng có thể theo đuổi toàn bộ tầm nhìn và tham vọng của họ để xây dựng trải nghiệm đáng tin cậy và tinh vi hơn. 

Tính mở sẽ cho các phần mềm an toàn hơn, làm cho các điều khoản kinh tế dễ hiểu hơn đối với tất cả các bên và loại bỏ sự bất cân xứng thông tin. Các thuộc tính này có thể tạo ra các hệ thống công bằng hơn, bình đẳng hơn, thực sự gắn kết những người tham gia mạng . Điều này thậm chí có thể xóa bỏ sự cần thiết của các luật chứng khoán đã lỗi thời của Hoa Kỳ, vốn được thiết kế từ nhiều thập kỷ trước để giải quyết vấn đề tác nhân chính và bất cân xứng thông tin lâu đời trong kinh doanh. Sức mạnh của khả năng tổng hợp trong Web3 phần lớn là do đặc tính mã nguồn mở.

6. Quyền sở hữu cộng đồng

Trong thế giới Metaverse, tất cả các thành phần phải có tiếng nói, tỷ lệ thuận với sự tham gia của họ trong việc quản trị hệ thống. Mọi người không nên chỉ tuân theo các điều lệ được truyền lại bởi một nhóm sản xuất sản phẩm tại một công ty công nghệ. Nếu một thực thể nào đó sở hữu hoặc kiểm soát thế giới ảo này, thì cũng giống như Disney World, họ có thể cung cấp một thế giới ảo thông qua các hoạt động tưởng tượng hoặc giải trí nhất định nhưng sẽ không bao giờ phát huy hết tiềm năng thực sự. 

Quyền sở hữu cộng đồng là một phần của câu đố gắn kết những thành phần tham gia, người xây dựng, người sáng tạo, nhà đầu tư và người dùng, cùng hợp tác và phấn đấu vì lợi ích chung. Điều kỳ diệu của sự phối hợp này là trước đây khó sử dụng hoặc không thể thực hiện được nếu không có sự ra đời của tiền điện tử và blockchain và được điều phối thông qua quyền sở hữu các mã thông báo. 

Với Web3, những người tham gia vào các tổ chức tự trị phi tập trung(DAO) đều ghi nhớ nguyên tắc này, tránh xa khỏi sự cứng nhắc hiện tại để ủng hộ các thử nghiệm dân chủ, linh hoạt hơn, đa dạng hơn trong yếu tố quản trị. Điều này cho phép các cộng đồng được quản lý, xây dựng và thúc đẩy bởi người dùng của họ chứ không phải bởi một thực thể duy nhất.

7. Hòa mình vào dòng chảy xã hội 

Các công ty công nghệ lớn sẽ khiến bạn tin rằng phần cứng thực tế ảo hoặc thực tế tăng cường (VR / AR) công suất cao là thành phần thiết yếu, thậm chí có thể là thiết yếu nhất trong một Metaverse. Điều này là do những mềm ác tính hay còn gọi là Trojan Horse (Khác với các virus, nó không có chức năng tự sao chép nhưng lại có chức năng hủy hoại tương tự virus). Các tập đoàn coi chúng như một cách để trở thành nhà cung cấp giao diện máy tính thống trị cho thế giới ảo 3D, và do đó cũng khiến trải nghiệm của những người trung gian bị bóp đến nghẹt thở.

Một Metaverse không nhất thiết phải tồn tại trong VR / AR. Tất cả những gì cần thiết để một Metaverse tồn tại là sự hòa mình vào xã hội theo nghĩa rộng. Điều quan trọng hơn phần cứng là loại hoạt động mà Metaverse cho phép. Chúng sẽ cho phép mọi người đi chơi từ xa, làm việc cùng nhau, hòa nhập với bạn bè và vui chơi, giống như cách họ sử dụng Discord, Twitter Spaces hoặc Clubhouse ngày nay.

Đại dịch COVID 19 đã thúc đẩy các nhu cầu về trải nghiệm phong phú hơn, ngoài các nền tảng giao tiếp dựa trên ứng dụng truyền thống, chẳng hạn như email hay việc sử dụng các phần mềm hội nghị trực tuyến và điện thoại khác, như Zoom và các công cụ khác. Hơn nữa, do các yếu tố kinh tế đã nêu trước đó, quyền tài sản, quyền tự chủ, quyền sở hữu cộng đồng, sự chuyển đổi này có thể cho phép mọi người kiếm sống, tham gia kinh doanh và đạt được địa vị. Tại nơi làm việc của nhân viên văn phòng, mọi người hợp tác bằng cách sử dụng các công cụ như Slack, trong khi bên ngoài thế giới doanh nghiệp truyền thống, phong trào tổ chức từ dưới lên của DAOs, Discord và Telegram đang chiếm ưu thế.

Tổng kết

Mặc dù một số công ty đã bắt đầu xây dựng các phần khác nhau của Metaverse, nhưng nếu một thế giới ảo thiếu bất kỳ phần nào ở trên, thì sẽ không được coi là một Metaverse được hình thành đầy đủ. Một metaverse không thể tồn tại nếu không có nền tảng cơ bản của công nghệ Web3. 

Nhiều vấn đề vẫn cần được giải quyết. Tuy nhiên sự phát triển của một thế giới ảo đa chiều lý tưởng sẽ dần xuất hiện nếu các nhà phát triển bám vào những cốt lõi này. Khi Metaverse xuất hiện, nó phải thể hiện đầy đủ các nguyên tắc này - với cốt lõi là phi tập trung.

VICCrypto tổng hợp

Có thể bạn quản tâm

Lạm phát ở Mỹ có thể còn tồi tệ hơn mọi người nghĩ

Giá trị cối lõi của Bitcoin đến từ sự trung lập

Lịch sử chứng minh " Tiền điện tử sẽ không bao giờ sụp đổ"

Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là một hình thức đầu tư mạo hiểm và người tham gia phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với khoản đầu tư của mình. 

Follow us: Fanpage | Group FB | Group chat | Channel Analytics | Channel NFT Youtube