Metaverse là gì? Giải mã sức hấp dẫn khó cưỡng của “vũ trụ ảo” trong thế giới công nghệ đột phá

Không chỉ tạo cơn sốt trong cộng đồng, mà Metaverse đã và đang tạo một bước ngoặt đáng kể khi sử dụng ứng dụng AI để tạo ra thế giới ảo – nơi mà con người có thể giao tiếp và tương tác như thế giới ngoài đời thực.

Metaverse là gì?

Metaverse - Xu hướng công nghệ của tương lai 

Metaverse, hay còn gọi siêu vũ trụ ảo, là một không gian kỹ thuật số được tạo ra nhờ Internet và các ứng dụng công nghệ như thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (Virtual Reality – VR)… Nhờ đó, Metaverse cho phép người dùng có thể tương tác và có các trải nghiệm chân thực như ngoài thực tế.

Ngoài ra, tiền tố “meta” có nghĩa là vượt lên. Năm 2021, CEO Mark Zuckerberg đổi tên công ty mẹ Facebook thành Meta. Điều này thể hiện mong muốn của vị tỷ phú công nghệ. Đó là hướng tương lai công ty vượt xa hơn nữa thông qua việc xây dựng và đưa trải nghiệm người dùng theo chủ nghĩa Maximalist (chủ nghĩa tối đa hóa), kết nối trực tiếp đến một thế giới được gọi là Metaverse.

Còn hậu tố “verse” là viết tắt của từ Universe, đề cập đến yếu tố mang tính vũ trụ. Các công ty công nghệ sử dụng thuật ngữ này để mô tả một thế giới ảo được tạo nên từ Internet cơ bản và hỗ trợ các công cụ thực tế ảo VR (Virtual Reality) hay thực tế ảo tăng cường AR (Augmented Reality), hoặc thậm chí là cả MR (Mixed Reality, kết hợp giữa VR và AR).

Chính vì thế, vũ trụ ảo Metaverse không chỉ là nơi để chơi game và giải trí. Đây sẽ là một thế giới tương lai, mang đến sự đổi mới về công nghệ và làm thay đổi cách chúng ta sống, làm việc với các vấn đề thường gặp như giáo dục, kinh tế, quản lý cơ sở...

Bên cạnh đó, khi Metaverse phát triển, nó sẽ mở ra không gian trực tuyến tương tác của người dùng đa chiều hơn so với các công nghệ hiện tại. Thay vì chỉ xem nội dung kỹ thuật số, người dùng trong Metaverse sẽ có thể đắm mình trong không gian nơi của thế giới kỹ thuật số ảo.

Lịch sử hình thành Metaverse

Nguồn gốc

Trong cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng “Snow Crash” xuất bản năm 1992, nhà văn Neil Stephenson đã sử dụng thuật ngữ Metaverse để mô tả một thế giới ảo nơi con người tương tác với nhau qua hình đại diện kỹ thuật số. Thế giới đó có thể viết lại hệ thống giá trị, chuẩn mực xã hội và không còn sự cứng nhắc về kinh tế và văn hóa.

Cuốn tiểu thuyết này đã đặt nền móng cho sự phát triển của Metaverse ngày nay với ứng dụng của hàng loạt công nghệ tiên tiến. Điển hình như bộ phim “The Matrix và Ready Player One”.

Từ năm 1992 đến năm 2004, một số công ty như There Inc, Blaxxun Interactive và IMVU đã phát triển các thế giới ảo 3D khác nhau với đa dạng hình thức như: trò chơi, ứng dụng, mạng xã hội... cung cấp các nhân vật khác nhau để người dùng có thể tương tác và mua bán vật phẩm thông qua hình thức thanh toán số. Khái niệm này tiếp tục được mở rộng trong tiểu thuyết Ready Player One (2011) của nhà văn Ernest Cline với Oasis - một thế giới ảo toàn diện tồn tại song song với thế giới thực mà ta đang sống.

Sự kiện bùng nổ

Trước đây, chúng ta vẫn nghe nhắc nhiều đến các khái niệm như trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), nhưng đó vẫn chỉ là những công nghệ khá xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, đến tháng 10/2021, sự kiện Facebook đổi tên cùng với chiến lược phát triển mới đã gây sự chú ý của toàn thế giới.

Facebook đã mạnh mẽ tuyên bố rằng: “Với Metaverse, chúng ta sẽ có thể hiện thực hóa mọi thứ mà có thể tưởng tượng được như gặp gỡ với bạn bè và gia đình, cũng như làm việc, học hỏi, vui chơi, mua sắm, sáng tạo – cùng với những trải nghiệm hoàn toàn mới không thực sự phù hợp với cách chúng ta nghĩ về máy tính hoặc điện thoại ngày nay…”

Các dự án Metaverse nổi bật

Axie Infinity (AXS)

Axie Infinity là sản phẩm của startup Sky Mavis với với nhà sáng lập kiêm CEO người Việt Nam - Nguyễn Thành Trung. Ra mắt vào đầu năm 2018, đây là tựa game dựa trên nền tảng blockchain cho phép người chơi có thể chiến đấu, thu thập, nuôi và xây dựng một vương quốc nhân vật của riêng mình. Chỉ trong 3 năm, Axie Infinity là một trong những cái tên hot nhất của thị trường game trên thế giới và được xem như lá cờ đầu mang dòng game NFT đến với người chơi trên toàn cầu.

Sức hút lớn nhất của Axie Infinity nằm ở việc tựa game này sử dụng công nghệ NFT (Non-fungible token). Theo đó, các đồ vật trong game sẽ là duy nhất, không thể bị làm giả hoặc nhân bản giống như hầu hết các tựa game khác. Từ đấy, các vật phẩm này có thể mua bán, sang tay giữa các game thủ bằng đồng tiền ảo riêng trong thế giới của Axie Infinity.

Dự án Fortnite

Epic Games được biết đến là một trong những công ty lớn nhất và mạnh nhất trên thị trường game và Metaverse hiện nay. Fortnite đã thu hút được hơn 10 triệu người đăng nhập để xem DJ Marshmello tổ chức một buổi hòa nhạc ảo trong trò chơi. Ở đó người chơi sẽ chỉ thấy 99 người khác đang tham gia trực tuyến.

Hiện nay các trận đấu trong trò chơi Fortnite vẫn còn hạn chế và công nghệ để có thể thu thập hàng triệu người cùng lúc trong một không gian ảo vẫn chưa thực sự sẵn sàng. Tuy nhiên thì Fortnite cũng đã có khả năng tập hợp và đoàn kết người chơi trên nền tảng, đây sẽ là cơ sở vững chắc để Fortnite sẽ ngày càng phát triển hơn trong mảng game và Metaverse.

Decentraland (MANA)

Decentraland là nền tảng bất động sản thực tế ảo (VR) được phát triển dựa trên Blockchain của Ethereum. Nền tảng này cho phép bạn tạo ra một nền kinh tế dựa trên các token để sở hữu đất đai trong môi trường thực tế ảo.

Ưu điểm của Decentraland là chúng ta hoàn toàn có thể mua sắm mảnh đất, lái xe, học tập… và các mảnh đất trên Mana có giá trị sở hữu vĩnh viễn. Bạn có thể thoả sức sáng tạo nội dung trên phần đất mà không lo ngại gì. Hơn thế nữa, nội dung Decentraland hoàn toàn độc lập, từ 3D tới các trò chơi phong phú.

The Sandbox

Dự án game tiềm năng trong Metaverse

The Sandbox (Đồng SAND coin) là một thế giới ảo dựa trên công nghệ Blockchain được xây dựng từ năm 2018 . The Sandbox cho phép người dùng có thể tạo, xây dựng, mua và bán các tài sản kỹ thuật số dưới dạng một trò chơi.

Bằng cách kết hợp lại sức mạnh của các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) và các mã thông báo không thể thay thế (NFT), Sandbox tạo ra một nền tảng phi tập trung dành cho một cộng đồng game rất lớn mạnh. Những nhà sáng lập của The Sandbox cũng chính là những người tiên phong về trò chơi Blockchain và chủ đề Metaverse khi họ bắt đầu tham gia vào lĩnh vực này từ thời điểm rất sớm.

The Sandbox nổi tiếng rất thú vị vì có thể tạo ra các trò chơi bên trong Metaverse của chính nó. Người dùng Sandbox được trao khả năng để tạo nội dung dưới dạng NFT thông qua công cụ VoxEdit. Các nội dung 3D sẽ được tạo ra sau đó có thể được bán hoặc tải lên trên nền tảng VoxEdit. Không gian tự do hoàn toàn để tạo, chơi và kiếm tiền này đã giúp Sandbox trở thành một trong những dự án Metaverse NFT tốt nhất hiện có trên thị trường.

Bit Country (NUUM)

Bit.Country & Metaverse.Network chính là nền tảng và hệ sinh thái Blockchain dành cho các siêu vũ trụ ảo, trò chơi và các ứng dụng phân tán do chính người dùng tạo ra. Những người như quản lý cộng đồng, những người có ảnh hưởng, người nổi tiếng, và các cá nhân đều có thể tạo ra những siêu vũ trụ của riêng họ cho các thành viên, người hâm mộ, người theo dõi, gia đình cũng như bạn bè của họ.

Có thể thấy, với dự án này người dùng có thể bắt đầu Metaverse của riêng mình. Nếu bạn thích, bạn thực sự có thể tự mình làm ra và đây là một trong những nền tảng cho phép bạn làm điều đó.

Star Atlas

Star Atlas là một trò chơi trực tuyến dành cho nhiều người chơi lớn được diễn ra trong một game Metaverse ảo. Hiện tại Atlas đang được xây dựng trên Unreal Engine 5, cho phép trò chơi có một môi trường thời gian thực và chất lượng cao như trong rạp chiếu phim.

Star Atlas được xây dựng diễn ra trong bối cảnh khoa học viễn tưởng vào năm 2620, nơi ba phe phái lớn xuất hiện và tranh giành tài nguyên cũng như quyền kiểm soát. Trong đó thì loài người là một nhóm các chủng tộc ngoài hành tinh tồn tại cùng những người máy có tri giác.

Star Atlas nổi bật vì mang lại trải nghiệm chơi game đa dạng nhập vai, bao gồm nhiều thể loại khác nhau và kết hợp trải nghiệm chơi game chất lượng như trong rạp chiếu phim. Star Atlas có khả năng kiếm tài sản ảo và có thể đổi thành tiền được trong đời thực.

Cho đến hiện nay, chưa có trò chơi Blockchain nào đủ khả năng kết hợp nhiều trò chơi khác nhau như Star Atlas. Trong thực tế có một số trò chơi cung cấp quyền tùy chọn kiếm tiền thông qua hình thức đặt cược hoặc chiến đấu với những người chơi khác để giành tài sản ảo, khám phá thế giới ảo của nó và thành lập liên minh. Tuy nhiên, không trò chơi nào thực hiện tất cả những điều trên cùng một lúc.

Đặc điểm nổi bật của Metaverse

Metaverse không chỉ là nơi để chơi game và giải trí. Đây sẽ là một thế giới tương lai, mang đến sự đổi mới về công nghệ và làm thay đổi cách chúng ta sống, làm việc với các vấn đề thường gặp như giáo dục, kinh tế, quản lý cơ sở...

• Immersion: (Độ chân thực) Metaverse cho phép người dùng được đắm chìm hoàn toàn vào một thế giới ảo mới với tính chân thực rất cao so với thế giới thực tế.
• Openness: (Tính mở) Metaverse cho phép người dùng kết nối hoặc ngắt kết nối bất kỳ lúc nào.
• Sustainability: (Sự bền vững) Khả năng duy trì và liên tục 24/24 về dịch vụ hay hệ sinh thái ở trong Metaverse.
• Economic System: (Hệ thống kinh Hệ) Đây là điểm đặc trưng nhất của Metaverse. Người dùng có thể di chuyển tài sản giữa thế giới ảo Metaverse và thế giới thực. Ngoài ra còn có khả năng tích lũy, gia tăng tài sản cho mình.

Ưu và nhược điểm của Metaverse

Ưu điểm

Trải nghiệm đắm chìm

Vào năm 2020, toàn thế giới phải đối mặt với thảm họa – đại dịch COVID-19. Các nước đều thực hiện kế hoạch giãn cách xã hội nhằm kiểm soát dịch bệnh. Chính vì thế, tất cả các hoạt động đều buộc phải dừng lại và chuyển sang trực tuyến. Do đó, làm việc từ xa đóng một vai trò quan trọng.

Tất cả các tổ chức toàn cầu bắt đầu sử dụng rộng rãi các công cụ giao tiếp trực tuyến và sự phổ biến của các công cụ này ngày càng tăng. Ngoài ra, Metaverse có nhiều lợi thế cho trẻ em, đặc biệt là từ góc độ giáo dục. Với sự trợ giúp của công nghệ như vậy, người học có thể nắm bắt các khái niệm trừu tượng một cách dễ dàng theo cách hấp dẫn hơn.

Có thể nói rằng đại dịch đã đóng một vai trò quan trọng đối với sự phổ biến của các công cụ truyền thông này. Và công nghệ Metaverse đi trước một bước so với các công cụ ảo.

Metaverse cung cấp trải nghiệm phong phú cho những người tham dự và họ có thể tận dụng tối đa môi trường 3D trong đó. Họ có thể tương tác với những người tham dự giống như họ làm trong đời thực.

Tóm lại, Metaverse cung cấp trải nghiệm cực kỳ phong phú cho những người tham dự, đơn giản là không giống ai.

Phát triển nền kinh tế ảo

Nền kinh tế ảo chắn chắn sẽ trở nên phổ biến trong thế giới của công nghệ và khoa học như ngày nay. Với sự mở rộng của công nghệ sự kiện ảo, nền kinh tế ảo cũng sẽ tiếp tục phát triển trong thời gian tới.

Trong trường hợp này, Metaverse hoạt động như một nền tảng trao đổi các tài sản kỹ thuật số có cùng giá trị kinh tế. Ngoài ra, Metaverse cũng chiếm ưu thế trong việc giới thiệu các hoạt động và khả năng mới trong thế giới thực cũng như ảo.

Bên cạnh đó, Metaverse còn thúc đẩy việc sử dụng rộng rãi tiền kỹ thuật số, tiền điện tử, mã token, quyền sở hữu tiền kỹ thuật số, trò chơi blockchain và các ứng dụng tài chính khác.

Hỗ trợ blockchain

Đây là một lợi thế khác của Metaverse. Metaverse củng cố thêm vị thế và sức mạnh của Blockchain.

Blockchain có thể được mô tả là nền tảng của các loại tiền kỹ thuật số như Bitcoin và Ether. Cùng với nó, Blockchain tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của NFT. Metaverse quảng bá các trò chơi dựa trên NFT và cung cấp một môi trường phù hợp cho các trò chơi và môi trường blockchain này.

Nâng cấp ứng dụng của phương tiện truyền thông xã hội

Tất cả các nền tảng truyền thông xã hội đều là hai chiều. Bởi vì các nền tảng như Twitter, Facebook, Instagram... về cơ bản luôn bị giới hạn trong tương tác giữa màn hình.

Do đó, một giao diện truyền thông xã hội phong phú và đặc biệt cho phép người dùng tương tác với nhau giống như cách họ làm trong cuộc sống thực. Một nền tảng sử dụng nhiều đồ họa cho phép tương tác mặt đối mặt với tất cả các mục đích sử dụng cho nội dung được tạo trong môi trường ảo. Và Metaverse chính là giải pháp.

Nhược điểm

Yêu cầu kỹ thuật cao

Một nhược điểm lớn của Metaverse chính là yêu cầu kỹ thuật cũng như các thiết bị đi kèm tiên tiến.

Các thiết bị đi kèm với Metaverse như Tai nghe VR, Blockchain, haptics... Cùng với đó, để truy cập Metaverse, người dùng cần có kết nối internet nhanh và ổn định.

Mối quan tâm về quyền riêng tư

Một trong những mối quan tâm lớn nhất của người dùng về công nghệ kỹ thuật số là tính bảo mật của nền tảng. Vì nó yêu cầu thông tin cá nhân từ người dùng. Do đó, việc vi phạm bảo mật và quyền riêng tư có thể tạo ra những sai lầm và khiến nhà sáng lập phải trả giá bằng toàn bộ danh tiếng của họ. Ngoài ra, Metaverse vẫn đang phát triển, cho nên các nhà sáng lập vẫn không chắc chắn về sự an toàn của các nền tảng Metaverse này.

Thu hẹp khoảng cách giữa thế giới thực và ảo

Mặc dù mục đích của Metaverse là “kéo” thế giới thực và ảo lại với nhau. Tuy nhiên, nó làm mờ hoàn toàn sự khác biệt giữa thế giới ảo và thực. Ngoài ra, những tiến bộ công nghệ như vậy đã trở thành một cơn nghiện. Đồng thời, ảnh hưởng đến cách mọi người nhìn nhận các mối quan hệ ngoài đời thực của họ.

Tác động xã hội và văn hóa

Một nhược điểm khác của công nghệ mới này là khả năng tạo ra các định mức mới đi kèm. Người dùng trên toàn thế giới lo ngại về khả năng Metaverse có thể phá hủy các giá trị văn hóa hiện có. Họ tin rằng việc sử dụng công nghệ này có thể dẫn đến việc giới thiệu những giá trị văn hóa mới khác với những giá trị hiện có, thậm chí là sai lệch hoàn toàn.

Một số thuật ngữ Metaverse

• Virtual reality (Thực tế ảo): Đây là một trải nghiệm mô phỏng có thể giống hoặc khác hoàn toàn với thế giới thực.
• Assisted reality (Thực tế được hỗ trợ): Đề cập đến tất cả các công nghệ cho phép một người xem màn hình và sử dụng các Hands-free Control (điều khiển không chạm) tương tác với màn hình. Thiết bị Realwear phù hợp với danh mục này.
• Augmented reality (Thực tế ảo tăng cường): Thuật ngữ dùng để miêu tả một môi trường mô phỏng bằng máy tính. Công nghệ này sử dụng thế giới thực để thiết lập và áp dụng công nghệ mô phỏng hình ảnh bằng máy tính vào chế độ xem.
• Meatspace: Đây là thế giới vật chất nơi hầu hết chúng ta dành phần lớn thời gian của mình.
• Mixed reality (Thực tế hỗn hợp tăng cường): Thuật ngữ này mô tả một góc nhìn về thế giới thực với việc bổ sung các đối tượng ảo có hình dáng và hoạt động giống như các đối tượng thực. Do đó người dùng có thể tương tác với cả vật thể ảo và thực.
• Multiverse (Đa vũ trụ): Là giả thuyết về sự tồn tại song song các vũ trụ, trong đó bao gồm tất cả mọi thứ tồn tại và có thể tồn tại: không gian, thời gian, vật chất, năng lượng và các định luật vật lý. Theo lý thuyết đưa ra, Metaverse có thể đưa tất cả các đa vũ trụ này vào một nơi và giúp cho người dùng có những trải nghiệm mới.

Sức hút của Metaverse đối với các công ty công nghệ

Các công ty công nghệ đang tìm kiếm tương lai tiếp theo của Internet khi mạng xã hội và smartphone đã bão hòa. Do đó, ngoài giá trị giải trí, Metaverse còn đem lại lợi ích cho cả người dùng và nhà phát triển. Tại đây, người tham gia không bị giới hạn về biên giới, khoảng cách và những người tiên phong sẽ có nhiều lợi thế trong thị trường còn sơ khai.

Việc CEO Mark Zuckerberg đổi tên Facebook thành Meta cho thấy tham vọng thống lĩnh thế giới của vị tỷ phú này. Không những thế, Zuckerberg cũng đang sản xuất Oculus - kính VR phổ biến nhất thế giới, nhằm tiến gần hơn đến Metaverse. Tương tự, Microsoft, Apple và Google cũng đang đổ nhiều nguồn lực vào công nghệ thực tế ảo và thực tế tăng cường.

Nhà phát triển chip Nvidia cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Để quảng bá nền tảng Omniverse, hồi tháng 4, công ty đã tổ chức một sự kiện kỹ thuật số hoàn toàn.

Bên cạnh đó, những "gã khổng lồ" công nghệ của Trung Quốc cũng đang rục rịch chuẩn bị cho xu hướng mới. Tencent, Alibaba và Baidu đã nộp gần một trăm đơn đăng ký nhãn hiệu liên quan đến Metaverse.

Tổ chức nào đang xây dựng Metaverse?

Metaverse sẽ cần một cơ sở hạ tầng công nghệ khổng lồ, từ sức mạnh máy tính đến tính toán, hình ảnh 3D đến nội dung cho các hệ thống tài chính và thương mại. Vì Metaverse được coi là sự lặp lại tiếp theo của Internet, nên mọi công ty có sự hiện diện của Internet cũng sẽ muốn xây dựng Metaverse.

Microsoft

Theo The Verge, Microsoft đang bước vào cuộc đua xây dựng Metaverse bên trong Teams, chỉ vài ngày sau khi Facebook đổi thương hiệu thành Meta trong nỗ lực xây dựng không gian ảo cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Microsoft sẽ đưa Mesh, một nền tảng hợp tác cho trải nghiệm ảo, trực tiếp vào Microsoft Teams trong năm tới. Đó là một phần trong nỗ lực lớn nhằm kết hợp thực tế hỗn hợp của công ty và HoloLens hoạt động với các cuộc họp và cuộc gọi điện video mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia nhờ các hình đại diện hoạt hình.

Tiktok

Bytedance, công ty sở hữu TikTok đã nhập cuộc vào Metaverse -  khi mua lại công ty khởi nghiệp tập trung vào VR có tên Pico. Thương vụ mua lại này khiến nhiều người liên tưởng đến sự kiện Facebook mua lại Oculus vào năm 2014 và dự kiến ​có thể dẫn đến một làn sóng mới trong lĩnh vực VR tại Trung Quốc.

Ngày 3/9, Tencent Holdings, công ty game lớn nhất Trung Quốc đăng ký hai nhãn hiệu 'Timi Metaverse' và 'Kings Metaverse' để mở đường cho tương lai của dịch vụ nhắn tin QQ cũng như game trực tuyến Honor of Kings. Công ty cũng giới thiệu thêm Wave như nền tảng âm nhạc trực tuyến để mang một xu hướng âm nhạc mới đến Trung Quốc.

Netflix

Netflix đã bắt đầu khai thác giá trị của Metaverse sau khi thuê Mike Verdu làm Phó chủ tịch phát triển trò chơi của mình. Netflix đã có được danh sách tài sản trí tuệ (IP) từ phim đến trò chơi và có thể sử dụng các thương hiệu này để thúc đẩy giải pháp lớn hơn cho trải nghiệm phong phú và thương mại điện tử. Gần đây, công ty phát trực tuyến phim đã cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với các sản phẩm giải trí nhập vai và thực tế ảo (VR).

Netflix đã thâm nhập vào VR sau khi phát hành “Black Mirror: Bandersnatch” vào năm 2018, được ca ngợi là một thành công phi thường với phong cách kể chuyện nhập vai 'immersive storytelling'. Gã khổng lồ trực tuyến cũng tham gia thị trường video game sau khi phát hành Black Mirror, Stranger Things, Squid Game để cạnh tranh với các nền tảng đối thủ như Microsoft Gamepass và Sony Playstation Now.

Disney​

Vào 10/11/2021, Giám đốc điều hành Walt Disney (DIS.N) Bob Chapek cho biết tập đoàn giải trí này đang chuẩn bị thực hiện bước nhảy vọt về công nghệ vào một thế giới thực tế ảo lần đầu tiên được các nhà văn khoa học viễn tưởng tạo ra. Phỏng vấn với CNBC, Bob Chapek hình dung Metaverse (đa vũ trụ ảo) của Disney sẽ là phần mở rộng từ dịch vụ video trực tuyến Disney , thông qua một hình thức kể chuyện mới mà ông gọi là 'tấm vải ba chiều'.

Chapek khẳng định với các nhà đầu tư rằng Metaverse phù hợp với hướng đi của Disney – vốn là hãng hoạt hình có lịch sử đổi mới công nghệ từ cách nay gần 1 thế kỷ. Khi phim Steamboat Willie ra mắt thì bộ phim này được xem là hoạt hình đầu tiên có âm thanh đồng bộ.

Nike

Theo thông tin từ kênh CNBC, Nike vừa nộp hồ sơ đăng ký một số nhãn hiệu mới cho thấy ý định của họ trong việc sản xuất và bán hàng hoá (giày và quần áo) ảo. Ngoài việc đăng ký mới cho các nhãn hiệu, Nike cũng đang tìm kiếm nhân sự trong lĩnh vực này. Theo thông tin tuyển dụng của Nike, công ty này gần đây đã đăng tin tuyển dụng nhà thiết kế vật liệu ảo cho giày dép cùng với các vị trí thiết kế ảo khác.

Apple

Apple cũng được cho là đang chuẩn bị “dọn đường” ra mắt một thiết bị tương tự. Theo các nguồn tin, kính thông minh của “nhà Táo” dự kiến có giá bán khoảng 2.000 USD. Đây là những thiết bị khởi đầu cho người dùng muốn tham gia trải nghiệm Metaverse.

Những đồn đoán xung quanh việc Apple phát triển công nghệ thiết bị đeo AR và VR không phải là điều gì mới mẻ. Chúng đã được tung ra ít nhất kể từ năm 2013. Bản thân CEO Tim Cook đã đặt cược vào công nghệ thiết bị đeo, khi những dấu hiệu ban đầu cho thấy sản phẩm này là một món hời.

Apple đã xây dựng một công ty dựa trên một loạt các giá trị cốt lõi, bao gồm cả sự phát triển của trải nghiệm và lòng tin của khách hàng. Nhưng liệu Apple sẽ vẫn giữ thế độc quyền khi có được niềm tin trong công nghệ vụ trụ ảo Metaverse? Mặc dù Apple đã tụt lại phía sau những cái tên như Meta (Facebook), Alphabet (Google) và những “tay chơi” khác trong cuộc đua tung ra các thiết bị AR và VR đầu tiên, Apple chưa bao giờ muộn “khi bữa tiệc bắt đầu”.

Google

Gã khổng lồ Google tham gia rất sớm vào cuộc đua metaverse này bằng việc mua lại rất nhiều công ty công nghệ liên quan cũng như phát triển các thiết bị phần cứng và phần mềm, tiêu biểu như: Google Glasses, Google Cardboard...

Google đã khởi đầu cơn sốt tai nghe ở Thung lũng Silicon sau khi giới thiệu Google Glass vào năm 2013. Thử nghiệm mặc dù không được đón nhận nồng nhiệt, nhưng Google đã không bỏ cuộc.

Vào năm 2020, Google đã mua lại North, một công ty khởi nghiệp chuyên sản xuất kính AR trọng lượng nhẹ, sản phẩm kế thừa tinh thần về mặt chức năng của Google Glass. Google cũng thành lập Google Labs có thể tập trung phát triển AR/VR. oogle đang phát triển tai nghe AR mới có tên “Project Iris”.

Ngoài các công ty trên thì Intel, Qualcomm, Alphabet, Coinbase, Electronic Arts, Samsung, Adobe, Alibaba, PayPal và nhiều công ty khác cũng tham gia xây dựng Metaverse.

Ứng dụng Metaverse trong thế giới thực

Metaverse – Tương lai của internet

Nhận thấy được tầm quan trọng cũng như giá trị của Metaverse, hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đã và đang ứng dụng nền tảng này để phục vụ nhu cầu đa dạng của khách hàng.

Chăm sóc sức khỏe

Trong lịch sử, các bác sĩ chính là những người đầu tiên sử dụng công nghệ AR để hợp tác. Ví dụ như tai nghe thực tế hỗn hợp của Microsoft cho phép các bác sĩ phẫu thuật trên toàn cầu cộng tác và hỗ trợ nhau trong các quy trình tiến hành phẫu thuật cho các ca bệnh khó cần chuyên môn cao.

Thể thao và giải trí

Trong công ty game Unity, Peter Moore đã cho ra mắt nền tảng tên là Unity Miracast. Nền tảng này giúp phản chiếu những môn thể thao chuyên nghiệp ở chế độ 3D trong thời gian thực (real time).

Trong đó, máy ảnh sẽ chụp các vận động viên đang thi đấu trên sân và các dữ liệu này được sử dụng nhằm tạo ra các cặp song sinh trên nền tảng kỹ thuật số. Từ đó, người dùng có thể xem trực tuyến các buổi phát sóng 3D ghi hình các trận thi đấu thể thao giải trí.

Ứng dụng trong giáo dục và đào tạo

NASA sử dụng AR và VR trên trạm vũ trụ để điều khiển từ xa robot hoặc hoàn thành nhiệm vụ bảo trì với hỗ trợ AR. Trong một dự án cụ thể, phi hành gia Scott Kelly đã sử dụng tai nghe Microsoft HoloLens để tiến hành đào tạo ISS và chuẩn bị cho nhiệm vụ trong tương lai. Trong các cuộc thử nghiệm này, một thành viên kiểm soát sứ mệnh trên Trái Đất đã truyền trực tiếp trường nhìn của Kelly qua tai nghe và cũng vẽ các hình ảnh được hiển thị dưới dạng 3D trên màn hình HoloLens của phi hành gia.

Tương lai và thách thức của Metaverse

"Thị trường tiềm năng khổng lồ là miếng bánh béo bở cho các ông lớn nhập cuộc ngay từ bây giờ"

Báo cáo của Bloomberg ước tính giá trị thị trường Metaverse sẽ đạt giá trị 800 tỷ USD vào năm 2024. Theo hãng nghiên cứu IDC, thị trường thiết bị thực tế ảo toàn cầu sẽ tăng hơn 50% trong năm nay, dự kiến xuất xưởng tổng cộng 9 triệu thiết bị. Đến 2025, con số này có thể đạt 28,7 triệu thiết bị.

Tháng 05/2022, trên Roblox, một nền tảng trò chơi phổ biến với trẻ em, phiên bản kỹ thuật số của một chiếc túi Gucci đã được bán với giá hơn 4.100 USD - đắt hơn cả phiên bản thật.

Không những thế, hiện nay nhiều công ty về sức khỏe, giải trí... đã sử dụng Metaverse để đào tạo từ xa.

Ngoài ra, Metaverse có thể tạo cơ hội để người dùng và nhãn hàng tương tác, cùng củng cố và tạo ra nội dung từ những tiềm năng còn chưa được khám phá hết của thị trường ảo. Điều này được dự đoán sẽ thay đổi hoàn toàn trải nghiệm của consumer hiện tại và tạo ra một kỷ nguyên đột phá của UGC (User-Generated Content).

Khảo sát từ Meta cho thấy 71% người dùng đề cao việc các brand đem vào trong nội dung quảng cáo sự đa dạng cũng như liên hệ cao đối với trải nghiệm thực tế của khách hàng, nhưng đồng thời 54% người dùng cũng cảm thấy không dễ đồng điệu với một thị trường Digital Marketing đang ngày càng dễ “loãng” về content.

Mặc dù Metaverse mang lại nhiều tiềm năng những vẫn còn nhiều thứ ẩn sau chưa được giải đáp.

Ngoài những tiềm năng đáng được mong chờ trong tương lai thì Metaverse cũng mang lại một số rào cản. Bởi vì Metaverse vẫn chưa thật sự bùng nôt cũng như các phần mềm và thiết bị chưa sẵn sàng.

Bên cạnh đó Metaverse còn yêu cầu sức mạnh về mặt tính toán. Đồng thời, cần một nguồn lớn nhân lực như kỹ sư, nhà thiết kế, quản trị viên... để có thể vận hành Metaverse. Hơn thế nữa, Metaverse có thể sẽ được hưởng lợi từ các mạng lưới thành phố thông minh là nền tảng cơ sở hạ tầng điện toán mạnh mẽ.

Những thắc mắc thường gặp về Metaverse

Con người sẽ phải đánh đổi những gì khi tham gia Metaverse

Bên cạnh đó, sự phát triển của Metaverse vẫn gây nhiều tranh cãi. Trải nghiệm khi dùng Metaverse sẽ tạo ra những vấn đề mới cho xã hội. Người dùng sẽ có cảm giác nhập vai sống động như đang trực tiếp sống trong thế giới ảo và từ đó thì họ sẽ quên đi thực tại. Thanh thiếu niên trong độ tuổi phát triển có thể bị tác động xấu khi mải mê với Metaverse. Ngoài ra, nhiều người có thể lợi dụng việc này để sản xuất các loại 'chất cấm kỹ thuật số' gây nghiện.

Mặt khác, một Metaverse hoạt động đầy đủ chức năng có thể mất nhiều năm và chi phí đầu tư nghiên cứu khổng lồ. Theo các chuyên gia, rủi ro tiềm ẩn liên quan đến Metaverse có thể kể đến như nguy cơ an ninh mạng, công nghệ độc quyền và bị kiểm soát bởi những ông lớn. 

Metaverse có giống như công nghệ thực tế ảo không?

Metaverse không giống như công nghệ thực tế ảo. Một nhà đầu tư Matthew Ball đã giải thích trong cuộc trò chuyện rằng: "Gọi thực tế ảo Metaverse giống như nói rằng Internet di động là một ứng dụng."

Ông so sánh những phát triển của Metaverse với cách mà iPhone và cửa hàng ứng dụng thể hiện những khoảnh khắc thay đổi đối với Internet di động. Ông nói: “Bạn có thể nói rằng Internet di động, thứ đã tồn tại trong 15 năm, đang bước vào một giai đoạn mới. Ball nói trong cuộc trò chuyện với Post: “Quan điểm của ông ấy là chỉ trong vài năm gần đây, không chỉ những kinh nghiệm mới xuất hiện để đưa điều đó thành hiện thực mà những công nghệ cơ bản cốt lõi cần có bắt đầu trở thành hiện thực chứ không phải khoa học viễn tưởng”.

Metaverse có phải là điều tốt không?

Metaverse là nơi chúng ta có thể học hỏi, xây dựng, chơi, giao tiếp và cộng tác với bất kỳ ai trên trái đất một cách hiệu quả. Đồng thời, Metaverse còn làm cho thế giới nhỏ hơn bằng cách kết nối chúng ta lại với nhau bất kể vị trí địa lý như thế nào và quan trọng hơn bằng cách cho phép nhiều cơ hội hơn.

Được sử dụng đúng cách, metaverse có thể mang con người lại gần nhau hơn bao giờ hết, mang lại cho chúng ta những cơ hội mới để kết nối bất kể sự khác biệt về ngôn ngữ hoặc vị trí. Đó có thể là sự khởi đầu của những môi trường mới, nơi chúng ta có thể xây dựng những nền kinh tế hoàn toàn mới dựa trên sự phân bổ giá trị được chia sẻ. Những người hâm mộ metaverse mô tả nó là sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới, nơi trải nghiệm được xây dựng bởi con người, cho con người, trong một bối cảnh ngày càng dễ tiếp cận hơn.

Tuy nhiên, cũng có những vấn đề tiềm ẩn cần giải quyết với metaverse, chẳng hạn như rủi ro mà chúng ta có thể phải vật lộn để theo dõi và ngăn chặn tội phạm trong một thế giới phi tập trung. Với tư cách là một loài và cộng đồng toàn cầu, việc sử dụng các khả năng của metaverse cho mục đích tốt là tùy thuộc vào chúng ta.

Metaverse có bền vững không?

Metaverse đã là một cơ hội đáng kinh ngạc và thú vị cho nhiều người. Nhiều nhà phân tích tin rằng nó sẽ tạo ra một loạt các cơ hội mới dưới hình thức nền kinh tế mới, môi trường làm việc mới và cơ hội mới để kết nối với những người khác. Tuy nhiên, giống như bất kỳ công nghệ nào, metaverse đòi hỏi sự cân nhắc và triển khai cẩn thận để thực sự bền vững.

Để luôn trung thực với những giá trị đó và đảm bảo lợi ích lâu dài, bất kỳ ai làm việc về tương lai của metaverse sẽ cần đảm bảo rằng họ đang tuân theo một số nguyên tắc nhất định. Ví dụ như:

• Có ý thức về môi trường: Công nghệ mà chúng tôi tạo ra metaverse có thể giúp tạo ra những thay đổi tích cực và cơ hội để bảo vệ hành tinh. Tuy nhiên, chúng tôi cần đảm bảo rằng bất kỳ khoản đầu tư nào được thực hiện vào công nghệ này đều phải cân nhắc đến nhu cầu của môi trường. Ví dụ, các công ty có thể cần phải xem xét cách họ sẽ cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu chịu trách nhiệm về môi trường metaverse. 
• Về mặt đạo đức xã hội: Một khái niệm trung tâm của metaverse là thế giới kỹ thuật số phải có thể truy cập và mở cửa cho tất cả mọi người. Không ai có quyền kiểm soát metaverse nhiều hơn bất kỳ ai khác. Tất cả chúng ta nên có tiếng nói và sự tôn trọng bình đẳng trong metaverse. Đạo đức xã hội cần phải được duy trì trong metaverse.
• Kinh tế lành mạnh: Khi thế giới tiếp tục phát triển và phát triển, metaverse cần hỗ trợ sự phát triển của các nền kinh tế mới và sự thành công liên tục của các môi trường hiện có. Một bối cảnh metaverse mạnh mẽ không nên chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho một bộ phận của cộng đồng mà còn mang lại cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người. 

Ai sở hữu metaverse?

Mặc dù không ai sở hữu chính metaverse — cũng giống như không ai sở hữu internet ngày nay — nhưng chắc chắn sẽ có người hoặc tổ chức có tầm ảnh hưởng đặc biệt trong không gian này ví dụ như các công ty như Meta, Microsoft, Unity, Epic Games, Roblox và những công ty khác muốn nằm trong số đó, là lý do tại sao họ đang đổ hàng tỷ đô la để biến giấc mơ khoa học viễn tưởng thành hiện thực.

Hãy thử tưởng tượng metaverse giống như một hành tinh, hơn thế nữa là một vũ trụ không có giới hạn và không có chủ sở hữu. Mọi người sẽ tham gia chiếm hữu và xây dựng từng phần trong đó, các phần thế giới này sẽ sớm kết nối với nhau thông qua các giao thức chuẩn được định ra. Những công ty lớn, những “Big tech” sẽ là người định hình nên và nắm giữ các phần quan trọng trong thế giới này. Đây được coi là một mảnh đất màu mỡ, giàu tài nguyên chưa được khai phá.

Metaverse có phải là một cuộc cách mạng công nghệ không?

Dẫu được ca ngợi là cuộc cách mạng tiếp theo của công nghệ, có lẽ các ông lớn đang quá đề cao về metaverse hoặc thời điểm này là quá sớm để đánh giá mọi thứ. Thứ nhất, chúng ta có thể nhìn từ trường hợp Facebook, công ty chính thức đổi tên thành Meta trong bối cảnh phải đối mặt với loạt khủng hoảng quan hệ công chúng và thắt chặt quản lý của các cơ quan điều hành liên quan đến quyền riêng tư và tiền mã hóa. Hành động này có lẽ chỉ là một mánh khóe khiến dư luận chuyển hướng đến metaverse như một cách để làm mới thương hiệu.

Mặc dù vậy thì thực chất cuộc đua metaverse đã xuất hiện từ lâu như đã đề cập trong bài viết và nó không phải quá mới trong giới công nghệ. Kế đến là thời điểm nổi lên của thế giới metaverse vô tình trùng vào quá trình bùng nổ của thiết bị thực tế ảo VR/AR, NFT, tiền Crypto (tiền mã hóa) vẫn đang gây tranh cãi hiện nay.

Rào cản khiến metaverse khó có được bước tiến đủ lớn là vấn đề chính sách. Các nhà lập pháp thậm chí chưa giải quyết xong các rắc rối mà mạng xã hội đơn thuần mang lại chứ chưa nói đến một xã hội ảo khác. Trường hợp tiền ảo như Bitcoin hay tiền trong game sau nhiều năm vẫn chưa được sự chấp nhận đông đảo là minh chứng điển hình nhất. Có thể cho rằng Metaverse cũng chỉ là một sự tiến hóa từ các nền tảng có sẵn này để hợp pháp hóa mọi thứ.

Người hoài nghi nói gì về Metaverse?

Trong khi các công ty chạy đua để bắt kịp trào lưu, một số nhà phân tích lại tỏ ra thận trọng. Donnie Teng, chuyên gia công nghệ của Nomura Securities, cảnh báo sự cường điệu xung quanh Metaverse chỉ là cách để các công ty đưa công nghệ VR và AR vào đời sống một cách phổ biến hơn.

"Khái niệm này đã xuất hiện khá lâu nhưng nó vẫn đang tiếp tục trở thành chủ đề hấp dẫn. Mọi người vẫn đang khám phá các khả năng mà chưa có câu trả lời rõ ràng", Teng nói với Nikkei. Cuối cùng, các chuyên gia cho rằng chưa có một cơ sở hạ tầng công nghệ và ứng dụng đủ tốt để thực sự hiện thực hóa giấc mơ xây dựng một Metaverse hoàn toàn ảo.

Lời kết

Chắc chắn sẽ còn một chặng đường dài nữa để Metaverse len lỏi vào ngóc ngách trong cuộc sống mỗi người. Metaverse giờ đây vẫn chỉ là một concept thuộc về tương lai và chưa phải thời điểm bùng nổ do nhiều rào cản về pháp lý cũng như công nghệ phần cứng. Tuy nhiên, chúng ta không thể phủ nhận tiềm năng đầu tư từ các ông lớn cho thấy Metaverse hoàn toàn có thể trở thành ngành công nghiệp hàng nghìn tỷ đô trong tương lai. Một không gian để kinh doanh, giải trí, thương mại và là nơi làm việc lý tưởng.

VIC Crypto tổng hợp

Xem thêm:

Bitcoin toàn tập: Bitcoin là gì? Bitcoin được tạo ra như thế nào?

NFT là gì? Đầu tư NFT như thế nào để tạo ra thu nhập ngay cả trong downtrend

Cẩm nang Metaverse dành cho giới HR

Bí quyết kiếm việc làm, tạo giá trị, thu lợi nhuận trong Metaverse và Web3

5 thành phần thiết yếu tạo nên sức hấp dẫn của Metaverse