5 thành phần thiết yếu tạo nên sức hấp dẫn của Metaverse

Kể từ khi xuất hiện vào những năm 90, có rất nhiều lời bàn tán về chủ đề “Metaverse”. Có người đồng tình, có người lại hoài nghi. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 lại là thời kỳ “bùng nổ” của Metaverse, do nhu cầu hoạt động trực tuyến tăng cao. Đặc biệt, sau sự kiện Facebook đổi tên thành Meta với nhiều tham vọng.

Vậy, Metaverse chính xác là gì? Metaverse khác thế giới thực (Virtual world) mà chúng ta đang sống như thế nào? Điều gì tạo nên sự hấp dẫn của Metaverse?

Trên thực tế, Metaverse và Virtual world đều có sự khác biệt nhất định. Mỗi điểm khác biệt này tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt.

Sự khác biệt của Metaverse và thế giới thực được tóm gọn trong bảng dưới đây:

Sức hấp dẫn của Metaverse

Metaverse là một thế giới ảo được kết nối với nhau. Tại đây, người dùng có thể vui chơi, làm việc, xã hội hóa... như trong thế giới thực, bất kể vị trí địa lý.

Đây là một viễn cảnh phi thường lần đầu tiên trong lịch sử mà tất cả các “gã khổng lồ” công nghệ đều muốn chiếm hữu.

Apple đã thống trị thị trường hệ điều hành di động. Trong khi Google hài lòng với sự thống trị của công cụ tìm kiếm.

Microsoft và Amazon rất vui khi chia sẻ miếng bánh “điện toán đám mây”. Trong khi Facebook và Google kiếm được tiền từ quảng cáo trực tuyến.
Tuy nhiên, tất cả những điều đó đã thay đổi khi những “gã khổng lồ” công nghệ này, cùng với “gã khổng lồ” châu Á như Tencent Holdings, lên kế hoạch độc chiếm Metaverse.  

Vậy lý do nào lại khiến Metaverse có sức hấp dẫn lớn như vậy?

Dưới đây là 5 yếu tố thiết yếu giúp Metaverse có thể đạt được “đỉnh cao”:

1. Phi tập trung (Decentralization)

Đây là một trong những yếu tố quan trọng của Metaverse. Bởi vì yếu tố này chi phối Metaverse và ảnh hưởng đến tất cả đặc điểm và sự công bằng sau này của Metaverse.

Metaverse là một thế giới phi tập trung. Điều này đồng nghĩa với việc Metaverse là không thuộc quyền sở hữu của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào. Tất cả mọi người tham gia vào nền tảng đều sẽ có quyền lợi như nhau, thể hiện quyền sở hữu công bằng giữa các bên liên quan, giảm kiểm duyệt và đa dạng hơn.

Trong khi đó, các nền tảng tập trung có xu hướng thân thiện và hợp tác để thu hút người dùng. Tuy nhiên, một khi tốc độ tăng trưởng chậm lại, chúng sẽ bị khai thác triệt để và là một trò chơi có tổng bằng không (zero-sum) trong các mối quan hệ.

Bên cạnh đó, các nền tảng tập trung sẽ không có các hợp đồng thông minh được lập trình sẵn để đảm bảo các cam kết đưa ra được công bằng và chắc chắn. Những lời hứa của các nền tảng tập trung có thể bị thu hồi hoặc thay đổi bất cứ khi nào một thỏa thuận không còn phù hợp với ý muốn của các nhà lãnh đạo hoặc tổ chức.

Cách hiệu quả nhất để loại bỏ những hành vi lạm dụng kiểu này và bảo vệ một metaverse đúng nghĩa là đảm bảo rằng việc kiểm soát được phi tập trung.

2. Tính tổng hợp

Tính tổng hợp là một nguyên tắc thiết kế hệ thống. Cụ thể ở đây là khả năng kết hợp các thành phần của phần mềm. Mỗi phần mềm sẽ chỉ cần viết một lần và có thể sử dụng lại cho lần sau. Nó tương tự như lãi kép trong tài chính hoặc định luật Moore trong máy tính.

Để đạt được khả năng này, Metaverse cần phải cung cấp các tiêu chuẩn kỹ thuật chất lượng cao làm nền tảng. Tuy nhiên, với một số trò chơi như Minecraft và Roblox, người dùng có thể tạo ra hàng hóa kỹ thuật số và trải nghiệm mới từ các đơn vị cơ bản do hệ thống cung cấp.

Thế nhưng, việc đưa chúng ra ngoài bối cảnh đó hoặc sửa đổi hoạt động bên trong của chúng là rất khó. Bên cạnh đó, có các công ty như Stripe cho thanh toán hoặc Twilio cho liên lạc, cung cấp các dịch vụ về embeddable hoạt động trên nhiều các trang web và ứng dụng. Song, họ không cho phép các nhà phát triển bên ngoài thay đổi hoặc kết hợp với code của họ.

Mặc khác, tài chính phi tập trung hoặc DeFi lại là ví dụ điển hình thể hiện cho khả năng này. Bất kỳ ai cũng có thể điều chỉnh, thay đổi hoặc nhập mã hiện có. Không chỉ vậy, các nhà phát triển có thể xây dựng trên các live programs chẳng hạn như các giao thức cho vay của Compound hoặc các sàn giao dịch tạo thị trường tự động của.

Bằng cách kết hợp các thành phần mới mạnh mẽ với nhau như quyền tài sản, danh tính và quyền sở hữu, các nhà xây dựng có thể tạo ra những trải nghiệm hoàn toàn mới.

3. Mã nguồn mở

Đây được xem là một thành phần khá quan trọng trong sự phát triển của Metaverse. Tính tổng hợp sẽ không tồn tại nếu không có mã nguồn mở.

Openness và Open Source sẽ giúp cho các lập trình viên, các nhà sáng tạo có thể có được quyền kiểm soát toàn bộ để có thể đổi mới liên tục.

Do đó, mã nguồn mở là một nguyên tắc cực kỳ thiết yếu cho sự phát triển của Metaverse. Khi cơ sở mã, thuật toán, thị trường và giao thức là hàng hóa công minh bạch, các nhà xây dựng có thể theo đuổi toàn bộ tầm nhìn và tham vọng của họ để xây dựng trải nghiệm đáng tin cậy và tinh vi hơn.

Sự cởi mở cũng khiến cho phần mềm an toàn hơn, làm cho các điều khoản kinh tế trở nên dễ hiểu hơn đối với tất cả các bên và loại bỏ sự bất cân xứng thông tin.

Bên cạnh đó, các thuộc tính này có thể tạo ra các hệ thống công bằng hơn, bình đẳng hơn, thực sự gắn kết những người tham gia mạng. Sức mạnh của khả năng tổng hợp trong web3 phần lớn là do đặc tính mã nguồn mở của nó.

4. Tiếp cận xã hội

Các công ty công nghệ lớn khiến bạn tin rằng phần cứng thực tế ảo (Virtual Reality – VR) hoặc thực tế tăng cường (Augmented Reality – AR) hiệu suất cao là thành phần thiết yếu nhất của Metaverse.

Tuy nhiên, trên thực tế, những thiết bị này được sử dụng nhằm ngụy trang, đánh lừa người dùng, khiến họ không tiếp cận được bản chất thực sự của Metaverse.

Các tập đoàn coi chúng như một cách để trở thành nhà cung cấp giao diện máy tính thống trị cho thế giới ảo 3D. Do đó, điều này cũng trở thành điểm nghẽn mà những người trung gian gặp phải.

Một metaverse không nhất thiết phải tồn tại trong VR/AR. Tất cả những gì cần thiết để một Metaverse có thể tồn tại là đó là sự ủng hộ của cộng đồng.

5. Quyền sở hữu tài sản

Thông thường, một số người dùng kiếm doanh thu khi tham gia các trò chơi từ việc bán các vật phẩm trong trò chơi. Ví dụ, bạn là người sẽ mua những vật phẩm đó, nếu ở ngoài thế giới thực bạn mua một thứ gì đó có nghĩa là bạn sẽ hoàn toàn được quyền sở hữu các vật phẩm đó.

Còn trong game bạn cũng là người mua nhưng mua chỉ là trên danh nghĩa, còn thực chất bạn đang là người thuê. Bởi vì nếu bạn rời đi để tham gia một trò chơi khác hoặc trò chơi đó không hoạt động nữa hay thay đổi các quy tắc, thì người chơi là bạn sẽ mất quyền truy cập. Điều đó đồng nghĩa với việc món món đồ mà bạn mua trong game đó cũng sẽ biến mất.

Cho đến khi có sự ra đời của công nghệ blockchain thì các quyền tài sản kỹ thuật số mới thật sự được đảm bảo. Có thể hiểu đơn giản là nền tảng của Metaverse có thể biến tài sản kỹ thuật số thành tài sản thực.

Bên cạnh đó, Metaverse còn giúp người dùng xác minh danh tính tự chủ. Đây là tính năng cực kỳ hữu ích. 

Bởi vì danh tính có quan hệ mật thiết với quyền tài sản. Bạn không thể sở hữu bất cứ thứ gì nếu bạn không có danh tính và không làm chủ chính mình. Giống như trong thế giới thực, danh tính của mọi người có thể tồn tại trong toàn bộ Metaverse mà không phụ thuộc vào các nhà cung cấp danh tính tập trung.

Xác thực danh tính là chứng minh người dùng đó là ai, những gì họ có quyền truy cập và những thông tin họ chia sẻ. 

Hiện nay, trên các trang web, việc xác định danh tính để có thể xác minh được người đó là ai, họ có quyền truy cập những gì… sẽ được một bên thứ ba thực hiện. Việc xác minh này sẽ không cần phải thực hiện trực tiếp mà sẽ là gián tiếp thay mặt người đó bằng các phương pháp đăng nhập và bằng một cú nhấp chuột phổ biến như đăng nhập mạng xã hội hoặc đăng nhập một lần (Single sign-on,SSO).

Các nền tảng công nghệ lớn nhất hiện nay, như Meta và Google, sử dụng cách tiếp cận này để thu thập dữ liệu nhằm xây dựng doanh nghiệp của họ, theo dõi hành vi của mọi người để phát triển các mô hình phân phối quảng cáo phù hợp hơn. Ngoài ra, do các nền tảng này có toàn quyền kiểm soát nên việc cố gắng đổi mới quy trình xác mình đều dựa trên sự trung thực và thiện chí của tổ chức đứng đằng sau.

Nhờ vào công nghệ mã hoá cốt lõi của web 3 sẽ cho phép mọi người xác thực mà không cần dựa vào các trung gian này, từ đó mọi người có thể kiểm soát danh tính của mình một cách trực tiếp hoặc với sự trợ giúp của các dịch vụ mà họ chọn. Đồng thời, cho phép các nhà cung cấp dịch vụ có thể xác thực, tin tưởng vào định danh này.

Kết luận

Metaverse là tương lai của Internet. Và có lẽ còn một chặng đường dài nữa để Metaverse len lỏi vào ngóc ngách trong cuộc sống mỗi người. Tuy nhiên, tiềm năng đầu tư từ các ông lớn cho thấy Metaverse hoàn toàn có thể trở thành ngành công nghiệp hàng nghìn tỷ đô trong tương lai. Một không gian để kinh doanh, giải trí, thương mại và là nơi làm việc lý tưởng.

VIC Crypto tổng hợp

Tin tức liên quan:

NFT – Chìa khóa “vàng” để mở cánh cửa Metaverse

Top 6 đồng tiền điện tử Metaverse tiềm năng trong thị trường gấu

Bản demo của Metaverse thu hút hàng nghìn người tham gia với doanh thu 1 tỷ USD