Cách nhận biết tokenomics tốt và không tốt của các dự án tiền điện tử

Tổng quan về tokenomics

Tokenomics là thuật ngữ kết hợp giữa token và economics, thể hiện bản chất mô hình kinh tế học của các tài sản Crypto trong thế giới Blockchain.

Tokenomics mô tả các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng và giá trị của token, bao gồm việc tạo, phân phối, cơ chế khuyến khích, kế hoạch đốt token cũng như lượng cung và cầu.

Đối với các dự án tiền điện tử, Tokenomics được thiết kế tối ưu là yếu tố quan trọng để dự án đó thành công. Do đó, Tokenomics đóng vai trò cực kỳ quan trọng khi đầu tư tài chính.

Để hiểu rõ hơn về tokenomics, các bạn có thể đọc thêm tại đây.

Tokenomics tốt

Dấu hiệu của tokenomics tốt

• Lịch trình phân bổ hợp lý đối với những thành viên liên quan đến dự án (đội ngũ sáng lập, cố vấn, nhà đầu tư, người dùng, kho bạc của dự án…).
• Token của dự án không dễ bị lạm phát, với cơ chế đốt token rõ ràng.
• Tiện ích của token vượt ra ngoài hệ sinh thái của dự án, có thể được sử dụng trong các hệ sinh thái khác. Đặc biệt, token cần phải tạo động lực cho các nhà đầu tư trong việc mua, giữ, sử dụng (tham gia stake, airdrop, bỏ phiếu…).

Phân tích tokenomics tốt

Một dự án có tokenomics tốt sẽ được thể hiện thông qua ba khía cạnh chính, đó là: Tỷ lệ phân bổ, lịch trình phát hành và chức năng của đồng tiền mã hóa đó.

Tỷ lệ phân bổ token

• Hệ sinh thái (33%): Việc phân bổ 33% cho hệ sinh thái là rất tốt. Đây là một tỷ lệ không quá cao hoặc quá thấp. Điều này sẽ hỗ trợ tích cực cho quá trình mở rộng và phát triển hệ sinh thái.

• Public sale (27%): Những nhà đầu tư thông thường có thể mua token của dự án trên các sàn giao dịch tập trung hoặc phi tập trung thông qua các hình thức huy động vốn như ICO, IEO, IDO và IGO…
• Đội ngũ phát triển (13%): Tỷ lệ này cho phép các nhà phát triển có động lực phát triển dự án trong dài hạn.
• Dự trữ kho bạc (10%): Con số này đảm bảo nguồn vốn cần thiết cho quá trình phát triển và nâng cấp giao thức blockchain của dự án.
• Private sale (10%): Cân bằng với Public sale.
• Người dùng cộng đồng (5%): Đây sẽ là phần thưởng được cung cấp cho các thành viên có vai trò tích cực trong quá trình phát triển cộng đồng của dự án.
• Cố vấn chuyên môn và cố vấn pháp lý (2%)

Lịch trình phát hành token

Lịch trình phát hành trong ảnh trên được nhiều nhà phân tích coi là tiêu chuẩn đối với các dự án trong ngành.

Trong trường hợp này, các nhà đầu tư mua ở vòng private sale thường có thời gian khóa token lâu hơn (khoảng từ 9 đến 16 tháng). Điều này nhằm tránh việc nhà đầu tư mở khóa một lượng lớn thanh khoản và bán phá giá cho các nhà đầu tư ở vòng public sale.

Các nhà đầu tư mua ở vòng IDO có thể mở khóa 20% tại TGE, tiếp theo là phát hành hàng tháng 20%. Chiến lược này nhằm đảm bảo rằng lượng token được mở khóa theo đúng lộ trình phát triển. Đồng thời, tránh việc bán phá giá.

Chức năng của token

Tiện ích và giá trị sử dụng của các token là yếu tố quan trọng thúc đẩy nhà đầu tư mua và sở hữu. Do đó, nhà phát triển dự án bắt buộc phải thêm tiện ích để duy trì và phát triển việc sử dụng của các nhà đầu tư theo đúng lộ trình. Đồng thời, họ cũng phải nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh tình trạng bán tháo ồ ạt do sự phấn khích hoặc lo lắng thái quá của cộng đồng.

Tokenomics không tốt

Dưới đây, VIC sẽ phân tích 2 dự án có tokenomics không tốt để rút ra cái nhìn chung nhất.

Tokenomics của dự án A

Tỷ lệ phân bổ của token

Theo hình trên, vòng hạt giống và vòng private sale có tỷ lệ tương ứng là 5% và 14%. Nhưng cả hai vòng này đều được phân bổ cho các quỹ đầu tư mạo hiểm. Do đó, quỹ đầu tư mạo hiểm nắm giữ 19% token của dự án. Trong khi đó, chỉ có 2% được phân bổ cho các nhà đầu tư cá nhân. Điều này làm mất sự cân bằng và là tác nhân gây ra suy yếu trong cộng đồng của dự án.

Ngoài ra, sự chênh lệch này còn cho thấy các quyết định được đưa ra bởi dự án sẽ thiếu tính khách quan và phi tập trung. Đây cũng là biểu hiện của sự thiếu tin tưởng và thiếu kiến thức đối với đội ngũ phát triển dự án.

Lịch trình phát hành token

Lịch trình phát hành token của dự án này khá hợp lý. Cụ thể, trong vòng public sale với tổng nguồn cung là 20 triệu token thì 25% được mở khóa tại TGE, sau đó là mở khóa 25% hàng tháng. Lịch trình này khá thuận lợi vì nó tránh được việc bán phá giá token. Đồng thời, các nhà đầu tư ở vòng private sale không phải chờ đợi thời gian mở khóa quá lâu.

Tuy nhiên, có một điểm không hợp lý đó là ở vòng hạt giống và private sale, các VC chỉ nhận được 5% token của dự án tại TGE.

Tokenomics của dự án B

Tỷ lệ phân bổ của token

Tokenomics của dự án B mắc phải sai lầm nghiêm trọng đó là các thành phần được phân bổ có hoạt động và cấu trúc tương tự nhau. Ví dụ như hoạt động Airdrop 1% thực chất cũng nằm trong hoạt động tiếp thị 19%.

Lịch trình phát hành token

Vấn đề lớn nhất mà tokenomics của dự án B gặp phải chính là lịch trình phát hành token ở vòng public sale: 67% mở khóa tại TGE và vesting sau 1 tháng. Mặc dù phân bổ ở vòng public sale chỉ chiếm 0,83% nhưng mức 67% tại TGE sẽ dẫn đến việc các nhà đầu tư nhỏ lẻ bán tháo làm giảm thanh khoản, từ đó dẫn đến token “mất giá không phanh”.

Kết luận

Việc nghiên cứu và phân tích tokenomics tốt và không tốt của các dự án sẽ cho bạn cái nhìn khái quát hơn về tương lai và tiềm năng phát triển của dự án đó trong dài hạn. Đồng thời, là căn cứ quan trọng để nhà đầu tư “xuống tay chi tiền”. Do đó, muốn chiến thắng thị trường crypto, nhà đầu tư cần trang bị cho mình toàn bộ kiến thức về tokenomics.

VIC Crypto tổng hợp