Điểm mặt 5 dự án ZK Rollups nổi bật đầu 2023: Kỷ nguyên mới của DeFi

Zero-Knowledge Proof (ZKP) là một công nghệ tiên tiến cho phép chứng minh tính xác thực thông tin mà không cần cung cấp tất cả các thông tin liên quan. Cụ thể, trong một giao dịch ZK, bên chứng thực có thể chứng minh rằng họ có thông tin bí mật mà bên nhận muốn biết mà không cần tiết lộ thông tin này cho bên nhận.

Trong thị trường tiền điện tử, ZK Rollups là một trong những ứng dụng tiên tiến nhất của công nghệ ZKP, được sử dụng để giải quyết các vấn đề tắc nghẽn blockchain hiện nay, đặc biệt là trên nền tảng Ethereum.

Đáng chú ý, ngày 10/02, Binance thông báo triển khai ý tưởng của nhà sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin, thêm zk-SNARK vào hệ thống xác minh tài sản người dùng Proof-of-Reserves. Ngay lập tức, công nghệ ZK đã trở thành tâm điểm của sự chú ý.

Dưới đây là 5 dự án ZK đáng chú ý nhất trong đầu năm 2023:

Polygon (MATIC)

Polygon, là một Layer 2 trên Ethereum sử dụng công nghệ ZK, cho phép các nền tảng xác thực lượng lớn dữ liệu giao dịch trước khi gộp và xác nhận chúng trên Ethereum.

Đáng chú ý, mạng zkEVM của Polygon hơi khác so với các đối thủ cạnh tranh nhưng hứa hẹn những kết quả tuyệt vời. Đồng thời, được sự hậu thuẫn của nhiều “ông lớn” như Starbusk, Disney, Nike, Instagram…

Cụ thể, Polygon zkEVM tuyên bố sẽ mang lại sự cải thiện theo cấp số nhân về khả năng mở rộng và giao dịch mỗi giây (TPS) trên Ethereum. Dự án tận dụng công nghệ ZK và Proof of Donation (PoD) để đảm bảo tính hợp lệ.

Dự kiến, mainnet beta của bản nâng cấp ZkEVM sẽ diễn ra vào ngày 27/03/2023. Đây có thể là nhân tố giúp hệ sinh thái Polygon phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Roses are red 🌹
Violets are blue
Poems are hard 😩
Mainnet Beta is here

ON MARCH 27, Polygon #zkEVM launches the future of Ethereum scaling

🚢💜🚢💜https://t.co/OqSOYTn8Uv pic.twitter.com/kpXavea3ff

— Polygon (@0xPolygon) February 14, 2023

Mainnet zkEVM của Polygon được thiết lập để trở thành bản rollups ZkEVM đầu tiên tiến đến mainnet. Đây là một bước tiến lớn trong việc mở rộng quy mô Ethereum và đưa Web3 đến với công chúng.

Mihailo Bjelic, nhà đồng sáng lập Polygon

Được biết, testnet của zkEVM được Polygon triển khai từ tháng 10/2022, cho phép các nhà phát triển Ethereum chuyển smart contracts từ blockchain chính mà không cần lập trình lại chúng bằng một ngôn ngữ khác.

Bên cạnh đó, trong 3 năm phát triển công nghệ ZK rollups, Polygon cũng đạt được nhiều cột mốc quan trọng:

• 75.000 ZK-Proofs được tạo
• 5.000 hợp đồng thông minh (smart contract) được triển khai
• 84.000 ví được đăng ký
• 300.000 giao dịch được thực hiện
• 6 tháng thử nghiệm trên mạng testnet công khai, vượt qua 100% kiểm toán công khai Ethereum áp dụng cho zkEVM...

Với những thành quả trên, Polygon đã giảm 90% phí gas so với Ethereum với tốc độ giao dịch đạt 2000 giao dịch/ giây.

So sánh khối lượng giao dịch và phí gas trên Ethereum và Polygon.

Lượng token MATIC phân bổ cho các quỹ đầu tư hiện đã được unlock hoàn toàn vào đầu 2023. MATIC đã đạt mức tăng trưởng hơn 70% trong những ngày qua.

Số lượng MATIC được nắm giữ tăng mạnh trong quý I/2023. Trước đó, vào tháng 11/2021, Matter Labs - công ty đứng sau Polygon, đã huy động thành công 50 triệu USD vòng Series B do quỹ 3AC dẫn đầu để xây dựng công nghệ zkEVM.

Hiện tại, vốn hóa thị trường của Polygon đạt hơn 12 tỷ USD.

zkSync

zkSync là giải pháp mở rộng Layer 2 trên Ethereum sử dụng công nghệ ZK Rollup. zkSync 2.0 là sự kết hợp của zkSync, zkEVM và zkPorter. Trong khi zkSync di chuyển token và hoạt động như một phương tiện thanh toán, zkSync 2.0 lại cho phép triển khai các Dapp với tính năng tương thích với EVM.

Hiện, phí giao dịch trên zkSync thấp hơn 50 lần so với mạng lưới chính trên Ethereum. Đáng chú ý, trong 4 tháng qua, bản testnet của zkSync 2.0 đã đạt được nhiều cột mốc quan trọng:

• 9 triệu giao dịch được thực hiện
• 30.000 hợp đồng thông minh được triển khai
• 497.000 địa chỉ ví hoạt động

Biểu đồ thể hiện khối lượng người dùng của zkSync.

Ngày 16/02, zkSync thông báo bước vào giai đoạn Fair Onboarding Alpha và triển khai toàn bộ mã nguồn mở của dự án. Tại đây, các dự án được phê duyệt (whitelist) sẽ có thể xem, chỉnh sửa và thực hiện fork mã code trên zkSync Era bao gồm hợp đồng thông minh, trình sắp xếp thứ tự (sequencer), trình chứng minh (prover) và trình tăng tốc GPU (GPU accelerator).

Giai đoạn tiếp theo là Fill Launch Alpha, Full Launch Alpha và Layer-3 Testnet. Thời điểm ra mắt của các  giai đoạn này chưa được ấn định cụ thể.

The wait is over.

All aboard zkSync Era∎ Mainnet!

Today, Ethereum's first zkEVM is:

• Opening mainnet to builders 🥳
• Adopting a brand new name 🎈
• Open-sourcing its entire codebase 🎆https://t.co/PoZeliPU8t

1/8

— zkSync∎ (@zksync) February 16, 2023

Mới đây, zkSync đã gọi vốn thành công hơn 450 triệu USD với sự tham gia của các quỹ đầu tư lớn như Binance, Coinbase Ventures, a16z, Consensys… Hiện dự án chưa ra mắt token.

StarkNet

StarkNet là một Layer 2 khác trên Ethereum. Dự án này được phát triển bởi StarkWare, áp dụng công nghệ STARK proof để triển khai và xác minh ZK proof. Vào tháng 2/2023, StarkNet đã quyết định chọn Chainlink làm đơn vị cung cấp oracles cho mình.

Trước đó, vào tháng 11/2022, dự án phát hành token STRK – được sử dụng để quản trị, staking hay trả phí. STRK cũng được sử dụng để trả một phần chi phí hoạt động của oracles Chainlink.

Tuy nhiên, việc phân phối token chưa được quyết định và token cũng chưa được mở bán chính thức. Phần lớn token được giữ bởi cổ đông, nhân viên và nhà phát triển StarkWare với thời hạn khóa là bốn năm. Sau năm đầu tiên, token STRK sẽ được phát hành dần dần.

Kể từ khi ra mắt đến nay, StarkNet đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, như:

• 300 triệu giao dịch được thực hiện
• 800 tỷ USD được giao dịch
• 95 triệu NFT được phát hành

Mina Protocol (MINA)

Mina Protocol là blockchain có dung lượng siêu nhẹ, được phát triển kết hợp hai công nghệ zk-SNARKs và cơ chế PoS. Với kích thước chỉ khoảng 22KB (so với blockchain Bitcoin là 300GB), Mina tạo ra các block cực nhỏ có khả năng xử lý và lưu trữ thông tin lớn trong khi vẫn đảm bảo tính bảo mật cao.

Ngày 15/02, Mina thông báo ra mắt chương trình zkIgnite, cho phép các nhà phát triển xây dựng, thử nghiệm và triển khai các dự án zkApps. Điều này thể hiện mức độ quan tâm mà dự án dành cho công nghệ ZK.

Theo số liệu từ bài đăng trên trang web chính thức của dự án, kể từ đầu năm 2023, số ví stake MINA tăng đột biến từ 1.000 ví lên hơn 55.000 ví, với tỉ lệ stake là 99.14%.

Số ví stake MINA tăng đột biến.

Mina Protocol được nhiều quỹ lớn đầu tư như 3AC, Coinbase Ventures, Paradigm, Polychain Capital, Hashkey… Vào tháng 9/2021, Mina đã thông báo hợp tác cùng Polygon nhằm tăng khả năng mở rộng, quyền riêng tư và khả năng xác minh nâng cao.

Hiện tại, lượng MINA phân bổ cho các quỹ đầu tư và các nhà đóng góp chính đã được unlock hơn 90%. Đợt unlock tiếp theo sẽ diễn ra vào năm 2024. Do đó token MINA không bị lạm phát trong năm 2023.

Vốn hóa thị trường của Mina Protocol khoảng 994 triệu USD, tương đối thấp so với các Layer 1 khác.

Immutable X (IMX)

Immutable X là giải pháp Layer 2 trên Ethereum, được phát triển bởi công nghệ ZK rollups của StarkWare nhằm hỗ trợ mint và giao dịch NFT. Hiện dự án đạt mức vốn hóa 909 triệu USD. Tính đến tháng 2/2023, lượng người dùng của Immutable X đạt mức hơn 100.000 người.

Đáng chú ý, lượng token được unlock sắp tới của Immutable khá nhiều, khoảng 55% tổng cung IMX. Dự kiến IMX sẽ hoàn thành phân phối token vào cuối năm 2025. Nhà đầu tư nên lưu ý điều này trước khi quyết định đầu tư IMX dài hạn.

Lịch phân bổ token IMX.

Kết luận

Hai dự án Ethereum Layer 2 áp dụng công nghệ ZK lớn trong thị trường là zkSync và StarkNet và dự kiến sẽ sớm phát hành token. Do đóm thu hút sự quan tâm đông đảo của cộng đồng. Trong tương lai gần, nhiều dự án zkEVM được triển khai chính thức cũng có khả năng giúp hệ sinh thái ZK bùng nổ.

Thời gian triển khai dự kiến của một số dự án zkEVM.

Hiện tại, công nghệ ZK Rollup đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường tiền điện tử và hệ sinh thái Ethereum. Cuộc chiến giữa các dự án zkEVM đang trở nên ngày càng gay gắt.

Công nghệ ZK Rollup dự kiến sẽ tiếp tục có nhiều đổi mới và được ứng dụng rộng rãi hơn. Do đó nhà đầu tư có thể cân nhắc tiếp tục nghiên cứu sâu về các dự án áp dụng công nghệ này để có thể nắm bắt cơ hội khi hệ sinh thái ZK thực sự phát triển mạnh mẽ.

VIC Crypto tổng hợp

Tin tức liên quan:

BNB Chain đẩy mạnh ZK Tooling, tăng gấp đôi tốc độ xử lý giao dịch

Cái kết của trend “Monday”: 20 “ông lớn” DeFi tuyên bố bắt tay với nhau

24 số liệu thống kê quan trọng về ngành DeFi trong năm 2022