Sự “sụp đổ” của Terra - Nỗi kinh hoàng nhất mọi thời đại ngành crypto. Thiệt hại mà nó gây ra và các bài học xương máu.

1. Terra là gì ? 

Terra là một blockchain cho phép người dùng tạo các stablecoin được neo giá theo tiền pháp định.Thay vì sử dụng tiền mã hóa thế chấp vượt mức hoặc tiền pháp định làm khoản dự trữ, mỗi stablecoin Terra có thể đổi sang token gốc của mạng lưới là LUNA.
Những đồng stablecoin này chủ yếu sử dụng cơ chế "seigniorage" (lợi nhuận từ việc đúc token) của mạng lưới. Được Do Kwon và Daniel Shim từ Terraform Labs tạo ra vào năm 2018, mạng Terra sử dụng cơ chế đồng thuận Tendermint Delegated-Proof-of-Stake (DPoS). 

Terra cho phép hợp đồng thông minh tạo ra nhiều loại stablecoin khác nhau.
LUNA cho phép người nắm giữ thanh toán phí mạng lưới, tham gia quản trị, stake theo cơ chế đồng thuận Tendermint Delegated Proof of Stake và neo các stablecoin.

Mô hình LUNA - UST

Để neo một stablecoin như TerraUSD (UST), giá trị USD của LUNA có thể quy đổi theo tỷ lệ 1:1 với token UST. Ví dụ: nếu giá UST là $0,98, nhà kinh doanh chênh lệch giá sẽ đổi 1 UST lấy 1 USD và kiếm 2 xu. Cơ chế này làm tăng lượng cầu UST và cũng làm giảm nguồn cung do UST bị đốt. Sau đó, stablecoin sẽ trở lại mức neo.
Khi UST có giá trên $1, giả sử ở mức $1,02, nhà kinh doanh chênh lệch giá sẽ đổi $1 LUNA sang 1 UST và kiếm được 2 xu. Nguồn cung UST tăng lên và lượng cầu UST cũng giảm đi, đưa giá trở lại mức neo.

Thoạt nghe qua thì chúng ta thấy UST được bảo chứng, nhưng điều gì xảy ra nếu LUNA được burn để mint thật nhiều UST. Khi đó dòng người đổ xô fomo vào LUNA vì nghĩ rằng “nguồn cung đang được giảm” thì giá sẽ càng tăng mạnh, lúc này, 1 LUNA sẽ mint ra được nhiều UST hơn. Lượng UST này tiếp tục được xoay vòng để nạp vào LUNA để tạo thêm đà tăng. 

Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu đến một ngày dòng tiền từ LUNA chốt và đổ sang các stablecoin khác như USDC hay USDT thì sao? UST đã được mint ra trước đó sẽ được bảo chứng bằng gì?

2. Toàn cảnh sự kiện LUNA sụp đổ

Ngày 05/05/22 :

Luna Foundation Guard (LFG) mua thêm 1,5 tỷ USD Bitcoin từ Three Arrows Capital và Genesis để nâng giá trị quỹ bảo chứng UST lên gần 3,5 tỷ USD, trong đó gần 3 tỷ USD là Bitcoin. Tỉ giá UST khi đó vẫn ổn định.

Ngày 08/05/22 :

Do Kwon rút 150 triệu USD thanh khoản từ pool 3Pool-UST. Mục đích là để có đủ thanh khoản chuẩn bị cho một thời kì mới là 4pool. Nhưng chính lúc này, UST bị hở sườn và bị tấn công. Pool UST trên Curve bị xả mạnh, 85 triệu UST được xả vào pool 3Pool-UST. Vì thanh khoản vừa bị rút, UST nhanh chóng depeg ở pool này. UST mất peg về 0,985 USD.

Các quỹ hậu thuận cho Terra mua lại UST.Do Kwon trấn an cộng đồng rằng mọi thứ vẫn ổn.

Ngày 09/05/22 :

Đội ngũ Terra rút 100 triệu UST từ pool 3Pool-UST, để cân bằng lại tỷ giá.

Đoạn này hiểu nôm na là lượng UST đang nhiều -> tỷ giá UST sẽ thấp -> LFG phải rút UST ra khỏi pool để giảm số lượng token -> giúp tỷ giá ổn định trở lại. Tuy nhiên, thanh khoản ở trong pool sẽ càng thêm mỏng, từ đó khiến việc depeg dễ dàng hơn nếu có một số tiền lớn được xả vào pool.

LFG xuất quỹ 750 triệu USD BTC và 750 triệu UST nhằm ổn định giá. Nếu giá UST depeg, thì bán BTC ra để mua UST. Ngược lại, nếu UST trở lại, thì dùng UST để mua ngược lại BTC.

Ngày 10/05/22 :

BTC giảm kéo theo cả thị trường lao dốc cũng như LUNA panic sell theo,chính thức đưa Luna vào death spiral - vòng xoáy tử thần. UST depeg lần 2 về 0,6 USD,LUNA sập về 26 USD.
LFG xuất nốt 1,2 tỉ USD BTC còn lại lên các sàn nhưng không rõ là có bán để mua vào UST hay không. Các vị thế LUNA bị thanh lý hàng loạt trên Anchor Protocol.Dòng tiền rút khỏi Anchor ồ ạt vì lo ngại rủi ro từ UST. Sàn Binance chính thức thông báo khoá rút LUNA.

UST bắt đầu được đề cập trong cuộc họp của giới chức quản lý,Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen lấy làm ví dụ về rủi ro stablecoin.

Ngày 11/05/22 :

UST tiếp tục bị depeg lần 3 về 0,67 USD,LUNA rớt thê thảm về 13 USD. Tin đồn LFG đang kêu gọi các quỹ lớn trợ giúp để cứu UST song mọi thứ chấm dứt khi giá LUNA liên tục rớt không phanh dù Do Kwon có trấn an cộng đồng như thế nào đi chăng nữa. Sau đó,Terra phải tự thân vận động,Do Kwon tuyên bố mint LUNA để cứu UST. Cứu UST chưa thấy đâu chỉ thấy UST tiếp tục depeg về 0,2 USD còn giá LUNA từ 13 USD chia thêm 20 lần chỉ còn 0,68 USD.

Ngày 12/05/22 :

LUNA hồi phục từ 0,68 USD lên 7 USD do các nhóm hô hào bắt đáy, sau đó tiếp tục quay đầu tạo đáy mới 0,45 USD trong khi UST phục hồi lên 0,8 USD.

Tin đồn LUNA bị các quỹ truyền thống là Citadel và Black Rock đánh sập,ngay sau đó các quỹ đã lên tiếng phủ nhận. Cộng đồng trên khắp các nền tảng social lên tiếng tẩy chay LUNA - UST. Đội ngũ Terra công bố kế hoạch đốt 1,3 tỉ UST để lấy lấy lại tỉ giá.

Ngày 13/05/22 :

Tổng lượng cung trong vòng 3 ngày tăng từ 400 triệu lên 6,9 nghìn tỉ LUNA. Giá LUNA giảm về 0.00000112 USD,UST de-peg lần 5 về 0.037 USD. Binance thông báo hủy niêm yết spot, futures, margin… liên quan đến LUNA/UST. Terra cho dừng blockchain để đảm bảo an ninh mạng lưới. 

CEO CZ lên tiếng chỉ trích đội ngũ Terra điều mà chưa từng có trước đó bởi vì quan điểm trung lập của ông đối với các dự án :

Đội ngũ Terra sau đó đã có cuộc họp với Binance,ngưng tăng lượng cung LUNA,chạy lại blockchain. Tiếp theo đó,Binance mở lại giao dịch cặp spot là LUNA/BUSD và UST/BUSD.

Ngày 14/05/22 :

Do Kwon đề xuất hard fork blockchain Terra đựa về thời điểm ngày 08/05/22 trước khi xảy ra depeg lần 1 cũng như chính sách đền bù cho người dùng nắm giữ UST và LUNA. CZ tuyên bố không giải quyết được vấn đề bằng cách đó vì không có giá trị.

Cập nhật tình hình giải quyết của đội ngũ Terra cho đến hiện tại : 

https://viccrypto.com/ke-hoach-phuc-hoi-he-sinh-thai-terra-do-do-kwon-de-xuat-truc-tiep.html

3. Thiệt hại gây ra 

Giá LUNA so mức đỉnh 115 USD thiết lập ngày 05/04/22 với giá đáy mới tạo là chia hơn 100 triệu lần. Điều có một không hai trong lịch sử thị trường crypto !

Giá UST giảm xuống đáy 0,037 USD chia 27 lần so với mức giá 1 USD của 1 đồng ổn định đáng phải có.
Không ít người tháy giá LUNA và UST giảm rất mạnh rồi nghe hô hào, do không hiểu cơ chế nên lao vào bắt đáy,dù không có con số thống kê cụ thể nhưng thiệt hại chắc chắn là rất lớn.
Sự kiện sụp đổ góp phần đẩy vốn hóa thị trường crypto sụt giảm hơn 400 tỉ USD vốn hóa. TVL hệ sinh thái Terra giảm từ 30 tỉ USD ngày 05/05/22 xuống chỉ còn 592 triệu USD

TVL toàn ngành crypto giảm từ 200 tỉ USD xuống chỉ còn 111 tỉ USD

Cơ quan pháp lý toàn cầu sẽ càng quan ngại và siết chặt hơn quản lý crypto nói chung và stablecoin nói riêng. 

Hiệu ứng dây chuyển lan sang các stablecoin khác làm cho chúng cũng bị mất peg có thể kể đến như USDN của Waves,USDX của Kava,USDT của Tether,DEI của Fantom…

Những dự án trực tiếp tích hợp LUNA/UST như giao thức lending Venus Protocol trên BNB Chain thì gặp lỗi oracle giá khi thị trường biến động quá mạnh, dẫn đến thiệt hại 13.5 triệu USD. 

Blizz Finance trên Avalanche cũng gặp lỗi oracle giá, khiến thanh khoản trong dự án tụt từ 10 triệu USD về 0. Danh sách các dự án bị liên đới còn có Gro Protocol của Avalanche và Mushroom Finance (multichain).
Còn rất rất nhiều thiệt hại khổng lồ khác đã,đang,và sẽ đến từ sự sụp đổ lần này mà không thể nào đong đếm hết.

4. Bài học rút ra 

Luôn luôn phải kiểm soát rủi ro, quản lý vốn trong thị trường : biết bao người thấy giá LUNA hay UST giảm rất mạnh và lao vào bắt đáy,có người có tâm lý all-in tài sản nên đã dẫn đến cái kết bi thảm. Bản thân đầu tư crypto cũng đã được xếp hạng rủi ro cao chứ chưa nói đến thảm họa LUNA,nếu có chơi cũng chỉ nên ở dạng tâm lý kẻo xổ số,bỏ chút vốn nhỏ sẵn sàng mất mà không ảnh hưởng gì đến cuộc sống.

Không gì là không thể trong thị trường này : 

Dù được chống lưng bởi các quỹ lớn nhất và kêu gọi được số vốn khổng lồ (Hashed,Delphi Digital,Coinbase,Binance Labs,Jump Capital,...),dù là coin nằm trong top 5 vốn hóa nên ai cũng có niềm tin rất lớn là rất khó thất bại nhưng đã sụp đổ trong chớp mắt.
Chốt lời không bao giờ là sai : 

Câu chuyện của chính CZ với khoản đầu tư 3 triệu USD vào Terra năm 2018 đã mang lại lợi nhuận khổng lồ lên đến 1,6 tỉ USD nhưng đã không chốt lời và giờ chỉ còn là cát bụi. Mặc dù các quỹ luôn có điều khoản đi kèm cũng như quy mô vốn khác chúng ta nhưng đây cũng là bài học chúng ta có thể rút ra được chốt lời là không bao giờ sai !

Lợi nhuận ổn định 20%/năm là kho xăng có thể nổ bất cứ lúc nào :

Đầu tư thì luôn đi kèm rủi ro,lãi suất mà Anchor cam kết đảm bảo cho đồng ổn định UST là điều hết sức bất thường bởi vì lãi suất ngân hàng thấp hơn rất nhiều chỉ 5-7%/năm đối với ngân hàng VN,ngân hàng thế giới thì gửi tiền tiết kiệm lãi suất rất thấp thậm trí không có lãi và mất phí. Cho nên khi gửi tiền vào Anchor anh em cần nghiên cứu kỹ cơ chế để có thể nhận biết rủi ro từ đó phân bổ vốn sao cho phù hợp. Lợi nhuận luôn đi kèm tương ứng với rủi ro.

Trên đây là toàn cảnh sự kiện vô tiền khoáng hậu sự sụp đổ của Terra,sự thiệt hại mà nó gây ra cũng như bài học rút ra được. Anh em có góc nhìn như thế nào,cùng comment xuống bên dưới nhé. 

Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là một hình thức đầu tư mạo hiểm và người tham gia phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với khoản đầu tư của mình. 

Follow us:

Group chat : https://t.me/VICcommunitychat

Channel Analytics : https://t.me/VIC_Analytics

Channel Trading :  https://t.me/VICTradingChannel

Group FB : https://www.facebook.com/groups/394128125782318

Youtube : https://www.youtube.com/channel/UCkDL2yV5qxw0phIWfyVr3wA

Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là một hình thức đầu tư mạo hiểm và người tham gia phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với khoản đầu tư của mình. 

Follow us: Fanpage | Group FB | Group chat | Channel Analytics | Channel NFT Youtube