Staking là gì? Hướng dẫn Staking cho người mới bắt đầu

Khi nhắc tới thế hệ Blockchain 1.0 đầu tiên là Bitcoin, sau đó đến đại diện thế hệ 2.0 tiếp theo là Ethereum, chúng ta đều quen thuộc với cụm từ PoW (Proof of Work) hay bằng chứng công việc. Đây được hiểu là cách xác thực các giao dịch bên trong mạng lưới Blockchain bằng cách sử dụng sức mạnh tính toán để xử lý các bài toán. Trong đó, các máy tính cấu hình cao, đắt tiền thường được sử dụng cho việc này.

Năm 2011 chúng ta lần đầu tiên nghe nói tới khái niệm Proof of Stake (PoS) thông qua cuộc thảo luận trên Bitcointalk. Tới 2012, dự án Peercoin là người tiên phong áp dụng thuật toán đồng thuận Proof of Stake. Và cho tới nay, thuật ngữ PoS - Proof of Stake hay còn gọi là Bằng chứng cổ phần đã rất phổ biến trong thị trường Crypto. Nó được coi là cơ chế đồng thuận của tương lai, sẽ thay thế cho PoW vốn yêu cầu cao về cấu hình phần cứng và tiêu tốn năng lượng.

Trong bài viết này, hãy cùng VIC tìm hiểu về Staking (Proof of Stake) và cách kiếm lợi nhuận từ việc Staking.

Staking là gì?

Staking là hành động giữ và khóa một lượng coin nhất định để nhận được phần thưởng từ chúng. Lượng coin này có thể được khóa trong ví hoặc các nút của một dự án Blockchain trong một khoảng thời gian. Phần thưởng sẽ dựa trên công sức người dùng đã bỏ ra bao gồm: lượng coin stake & thời lượng stake. 

Proof of Stake là thuật toán đồng thuận trong Blockchain. Trong đó, những người tham gia sẽ stake coin (đặt cược coin) của họ vào mạng lưới Blockchain để xác thực giao dịch và tạo khối mới. Phần thưởng (gồm phần thưởng khối và phí giao dịch) sẽ được trao cho những người tham gia PoS để làm động lực cho các đóng góp của họ.

Phân loại Staking

Staking để thực hiện nhiệm vụ

Tức là 1 lượng coin nhất định sẽ được đặt cược để đảm bảo cho 1 nhiệm vụ nào đó. Trong cơ chế PoS, anh em stake coin để đảm bảo, chứng minh năng lực xử lý giao dịch và tạo khối của mình, đồng thời nhận được phần thưởng với công sức bỏ ra. Việc Staking này tác động trực tiếp tới mạng lưới Blockchain.

Lưu ý: PoS là cơ chế đồng thuận nói chung và tổng quát nhất của hình thức “Đặt cược coin để thực hiện nhiệm vụ". Ngoài ra, nó còn nhiều biến thể khác như PoSV, DPoS,… Tuy nhiên, chúng đều hoạt động dựa trên việc đặt cược coin. 

Staking để nhận Reward

Người dùng sẽ dùng token của mình để stake lại vào trong hệ sinh thái của dự án. Việc Staking này không trực tiếp tham gia vào việc xác thực các giao dịch hay bất cứ nhiệm vụ gì liên quan tới các hoạt động trong mạng lưới. Tuy nhiên, dự án vẫn gọi là stake. Trên thực tế, nó mang ý nghĩa giống như lock nhiều hơn. Người dùng lock càng lâu thì nhận được phần thưởng reward càng nhiều.

Lợi ích của Staking: Ai là người hưởng lợi?

Đối với người tham gia staking - Staker:

• Tạo nguồn thu nhập thụ động & tăng lượng coin trong thời gian Staking: Đây là lợi ích đầu tiên và rõ ràng nhất mà ai cũng có thể nhìn ra. 

• Thay vì việc để trên các sàn giao dịch mà không nhận gia tăng thêm số coin, anh em có thể đưa vào stake và nhận thêm số coin trong quá trình stake đó. Tất nhiên, việc này sẽ phù hợp với các anh em muốn hold đồng coin đó lâu dài. Còn nếu anh em muốn trade, mua bán liên tục thì sẽ không phù hợp.

• Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: Điều này rất dễ thấy khi so sánh 1 dàn máy ASIC mới nhất với 1 máy tính cấu hình cao. 

• Để tham gia Staking tất nhiên, anh em phải thoả mãn một số điều kiện của dự án. Không chỉ là số lượng coin mang đi stake, mà còn có cả các yêu cầu về cấu hình máy để tham gia stake. Đặc biệt là các anh em muốn trở thành Nodes, Masternodes chính trong mạng lưới Blockchain thì chắc chắn sẽ cần các máy tính cấu hình cao hơn. 

• Tuy nhiên, với PoS, anh em không cần thật nhiều máy tính để chạy Nodes mà gần như chỉ cần 1 máy và cài đặt 1 lần. Việc còn lại là tăng số lượng coin Staking bên trong đó. Việc này khác biệt và tiết kiệm hơn nhiều so với việc PoW - càng nhiều máy tính cấu hình cao thì càng đào được nhiều.

• Tính an toàn: Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản backup. 

• Đồng thời, trước khi chính thức Staking, anh em đã có thể tính toán tỉ lệ lợi nhuận của mình sau khoảng thời gian Staking đó như ngày giờ nào anh em được unlock, hay nếu muốn un-stake giữa chừng thì anh em mất bao lâu để nhận được coin.

Đối với các dự án:

• Staking trong PoS chính là hình thức để các Blockchain nền tảng tạo tính phi tập trung cho mạng lưới của họ. Quyền lực và sức mạnh của mạng lưới lúc này sẽ được chia cho những người tham gia (Node, Masternodes...).

• Tận dụng được nguồn lực bên ngoài cùng tham gia vận hành mạng lưới thông qua các Nodes.

• Tạo động lực (Incentives) tham gia mạng lưới: Việc tham gia stake và nhận được phần thưởng sẽ giúp những người tham gia duy trì hoạt động của họ.

• An toàn cho mạng lưới: Để thực hiện các vụ tấn công, các hacker phải nắm giữ sức mạnh 51% của mạng lưới. Việc phân tán sức mạnh đó ở các nodes khác nhau sẽ khiến cho việc gom sức mạnh của chúng để tạo các cuộc tần công là điều gần như bất khả thi.

• Tác động phần nào tới giá cả của coin, mình sẽ phân tích rõ hơn ở phần dưới.

Các rủi ro khi Staking

• Trong suốt thời gian Staking, lượng coin tham gia stake bị khoá lại. 

• Anh em sẽ không thể thực hiện bất kỳ việc mua/bán hay trading nào với lượng coin này. Việc un-stake sẽ khiến anh em không đạt được phần thưởng như mong muốn ban đầu. Thường thì để un-stake anh em cũng sẽ phải mất 1 khoảng thời gian để lấy lại số coin đã mang đi stake. Có thể khi nhận được số coin đó thì cơ hội đã qua rồi.

• Không phải lúc nào Staking cũng có lời. Rủi ro lớn nhất anh em có thể gặp phải là giá coin down. 

Tác động của Staking tới giá đồng coin

Việc người dùng Staking đối với các dự án sử dụng cơ chế đồng thuận PoS có ý nghĩa quyết định đối với cả mạng lưới Blockchain đó. Việc ấy là hiển nhiên.

Nhưng với các dự án áp dụng cơ chế PoS, khi bắt đầu cho phép Staking thì nó tác động thế nào tới giá cả của đồng coin đó?

Một số tác động tới nguồn cung và lưu thông mà anh em có thể thấy ngay: Lượng coin mang đi stake sẽ bị lock trong khoảng thời gian đó. Có nghĩa là số coin này không thể tham gia lưu thông, mua bán trên các sàn giao dịch. Vì vậy, nó khiến cho lượng coin lưu thông trên thị trường giảm đi.

Về cơ bản, khi lượng cung trong thị trường giảm đi tức là độ khan hiếm của nó tăng lên, nó sẽ làm cho giá tăng. Đây là quy luật cung cầu cơ bản.

Các thông số cần chú ý khi Staking Coin

Tỉ lệ lạm phát

​Đây là tỉ lệ coin mới sinh ra so với lượng coin đang được lưu hành.

Trong Staking của cơ chế PoS, phần thưởng cho các staker đến từ 2 nguồn là phí giao dịch và block mới được sinh ra. Tức là, sẽ có lượng coin mới được sinh ra đưa vào thị trường sinh ra lạm phát. 

Tỉ lệ lạm phát này ảnh hưởng trực tiếp tới lượng lưu thông và giá của đồng coin đó. Đối với các coin có cơ chế PoS thì tỉ lệ lạm phát này luôn luôn có.

Thời gian lock

Đây là thời gian mà coin bị lock. Thời gian này anh em có thể chọn ngay từ đầu. Thường các dự án sẽ cho các tuỳ chọn từ đầu. Ví dụ: 1 tháng, 3 tháng, hay 1 năm... Sau khoảng thời gian này anh em mới có thể nhận lại lượng coin đã tham gia stake.

Với các Node hoặc MasterNode tham gia stake thường xác định lock luôn trong suốt thời gian làm Node. Trong thời gian ấy, họ nhận reward làm nguồn thu.

Thời gian unlock

Phần lớn các anh em đều có thể un-stake trước khi kết thúc quá trình stake. Tuy nhiên, anh em sẽ không thể nhận lại coin ngay sau khi nhấn nút “un-stake" mà thường sẽ phải mất 1 khoảng thời gian nhất định.

Các dự án tạo ra quy tắc này để việc un-stake không ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của mạng lưới và họ có thời gian xử lý nếu lượng coin un-stake quá lớn.

Lãi suất Staking

Đây có lẽ là thông số anh em quan tâm nhiều nhất. Đây là tỉ lệ lãi anh em được nhận sau 1 khoảng thời gian Staking. Con số này càng lớn thì lượng coin nhận được sau khi stake càng lớn.

Tuy nhiên, để tối ưu nhất thì ngoài con số lãi suất cao chúng ta còn cần quan tâm tới các chỉ số khác nữa.

Số lượng tối thiểu để tham gia stake

Đây là lượng coin tối thiểu để 1 user có thể bắt đầu tham gia Staking. Tuỳ vào từng dự án mà con số này có thể khác nhau.

Độ tuổi coin

Là khoảng thời gian coin được đem vào stake cho đến lúc nó có thể tham gia việc Staking chính thức (thời gian mà coin bắt đầu sinh lời). Tuỳ vào từng dự án, thời gian này có thể từ vài giờ tới vài ngày.

Weight (Độ tuổi coin và số lượng coin)

Weight bao gồm độ tuổi coin và số lượng coin. Ở đây anh em có thể hiểu nó như sức nặng của coin. 

Giá trị Weight này càng cao (lượng coin càng lớn và thời gian coin tham gia stake càng lâu) thì khả năng giành được quyền xử lý giao dịch và tạo khối càng lớn. Vì vậy, nó ảnh hưởng trực tiếp tới reward (phần thưởng) mà anh em sẽ nhận được trong tương lai.

Làm thế nào để tối ưu lợi nhuận khi Staking?

Dựa trên các thông số ảnh hưởng trực tiếp tới Staking kể trên, anh em có thể phần nào biết được cách điều chỉnh các chỉ số này ra sao để thu được nhiều reward nhất, lợi nhuận cao nhất. Trong phần này, mình sẽ nhắc tới cách thức để tham gia Staking được nhiều lợi nhuận nhất.

Xác định phương pháp phù hợp

Đầu tiên là phân loại theo nhu cầu và lượng coin nắm giữ:

Với những người có số lượng coin nhỏ (không đủ làm một Node hoặc Masternode):

• Phương án tốt nhất là tham gia voting, hoặc Staking vào các Node đã có sẵn để nhận reward từ Nodes đó. Hình thức này bao gồm Staking ngay trên ví, hoặc trên một số sàn hỗ trợ.

• Với những người có lượng coin nhỏ, xác định hold lâu dài, thì việc Staking sẽ giúp họ kiếm thêm 1 lượng coin trong khoảng thời gian đó.

Với những người tích trữ số lượng coin lớn:

• Họ cũng có thể áp dụng cách trên nếu muốn linh hoạt trong quá trình lock coin. Hoặc có thể ứng cử làm các Node hoặc Masternodes trực tiếp tham gia xử lý giao dịch và tạo khối.

• Cách này sẽ giúp người staker nhận nhiều reward hơn. Nhưng tất nhiên cũng sẽ yêu cầu cao hơn về cài đặt và kết nối phần cứng.

Các bước thực hiện

Với cả 2 nhóm trên, anh em đều cần thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Chọn loại coin có cơ chế Staking. Tất nhiên, trước khi chọn anh em cần xem xét các thông số nhắc tới ở phần trên, để cân đối với nhu cầu, khoản vốn, kỳ vọng và mong muốn lãi suất của mình.

• Bước 2: Cài đặt ví hoặc cấu hình máy tính để chuẩn bị cho việc Staking.

• Bước 3: Nạp coin vào ví/máy tính hoặc sàn để bắt đầu Staking. Đối với các ví lạnh, anh em phải luôn đảm bảo ví này được kết nối với môi trường mạng 24/7.

• Bước 4: Chờ coin trưởng thành và bắt đầu nhận lãi.

Lưu ý: Để tối ưu lợi nhuận khi staking, anh em cần đặc biệt chú ý đến các thông số: Lãi suất, lạm phát của coin, giá coin, weight.

Xu hướng Staking đang dần trở nên phổ biến

Staking để cạnh tranh Node, Masternode

Xu hướng này rất rõ ràng và đang diễn ra. Rất nhiều Blockchain nền tảng ra mắt gần đây đã sử dụng cơ chế đồng thuận Staking.

Việc cạnh tranh xảy ra chủ yếu với những người muốn tham gia giữa các vị trí Nodes hoặc Masternodes trong mạng lưới Blockchain. Còn với những người chỉ cần Staking vào các nodes này và nhận thưởng thì đơn giản hơn rất nhiều.

Staking ngay trên các ví

​Đây là 1 xu hướng đã bắt đầu và phát triển từ cuối 2018. Các ví có sẵn lượng user lớn và đồng coin của họ tích trữ trên đó. Thường ví sẽ kết hợp với các dự án có Staking để cho phép khoá coin và stake ngay trên ví của họ.

Một số ví đang hỗ trợ việc này gồm: Ví Cobo, Haskey Wallet, Trust Wallet, Coinomi, Crypto...

Các dịch vụ Staking bên thứ 3

​Tại đây, những người sở hữu coin có thể gửi coin của họ tới Staking Pool của các bên thứ 3 này. Họ sẽ dùng lượng coin đó để ứng cử thành 1 node trong mạng lưới Blockchain và trả thưởng tương ứng với những người tham gia đóng góp.

Ví dụ như: stakewith.us, stake.capital, P2P.org, mycontainer...

Staking trên các sàn giao dịch

Đơn giản là anh em hold/trade coin trên 1 sàn nào đó hỗ trợ tính năng này sẽ được tính là tham gia Staking và nhận phần thưởng. Lượng coin này vẫn nằm trong ví trên sàn của anh em và nó không biến động theo giá và quá trình tạo khối hay xác thực giao dịch gì cả.

Ví dụ: Thời gian vừa rồi, cả Binance và Kucoin đều đẩy mạnh chiến dịch này, lượng đồng coin được hỗ trợ ngày càng tăng lên.

• Binance: XML, KMD, ALGO, QTUM, STRAT.

• Kucoin với chương trình Soft Staking: ATOM, EOS, TRX, IOST, NEBL, ONION, NGR, NULS, TOMO, LOOM.

Cách thức này sẽ tạo động lực cho các user của sàn khi vừa có thể tham gia trading trên sàn, vừa nhận thêm được lượng coin mới mà không cần phải khoá coin trong 1 thời gian dài. Đây có thể sẽ là xu hướng mới của Staking trong thời gian tới.

Dự án mở khóa thanh khoản

Dễ thấy nhược điểm của Staking sẽ làm anh em bị giam vốn trong suốt thời gian Stake. Do đó, có rất nhiều dự án ra đời để giải quyết tình trạng này.

Không phải cái tên đầu tiên trong lĩnh vực này, nhưng Lido là dự án nổi tiếng nhất với việc hỗ trợ Stake ETH 2.0. Người dùng có thể nhận lại được tài sản tương ứng là stETH trong khi vẫn có thể gửi ETH vào Stake. stETH vẫn có thể được giao dịch, vay mượn bình thường, chỉ có điều không phải chỗ nào cũng chấp nhận stETH.

Trong khoảng 2021 - 2022, các dự án bắt đầu tập trung đấu giá cho Parachain trên Kusama và Polkadot. Điều này đòi hỏi phải khóa một lượng rất lớn KSM và DOT. Từ đó hình thành nên các dự án hỗ trợ mở khóa thanh khoản cho KSM và DOT như cách Lido làm với ETH, đó là Stafi.

Tìm hiểu về Staking ở đâu?

Như mình đã nhắc ở trên, hiện nay Staking đang rất phổ biến và dễ dàng tham gia trên cả sàn hoặc ví. Tuy nhiên, trước khi chính thức tham gia hình thức này, anh em nên tìm hiểu về nó.

Dưới đây là một số kênh thông tin mà anh em có thể tham khảo:

• stakingrewards.com: Đây là trang tổng hợp số liệu của pool staking khác. Anh em có thể vào đây để check các thông tin về lãi suất, thời gian stake, số lượng tối thiểu, đồng thời so sánh được các pool staking với nhau.

• vietnamstaking: Group chat thảo luận của cộng đồng Staking Việt Nam.

Ngoài ra, hiện tại các sàn đã có luôn một chuyên mục về Staking, anh em có thể vào đó để tìm hiểu tài sản nào đang được hỗ trợ Staking trên sàn, APR bao nhiêu, thời gian khóa,…

Trên đây VIC đã giới thiệu cho các bạn mọi thông tin cần thiết về hình thức staking coin. Staking là một trong những phương pháp giúp chúng ta có thể kiếm lợi nhuận với tiền điện tử. Hình thức này có những lợi ích và rủi ro nhất định đối với nhà đầu tư. Do đó, nếu lựa chọn Staking để đầu tư trong dài hạn thì bạn cần tìm hiểu về dự án một cách thật nghiêm túc. Đương nhiên, việc này sẽ ngốn cuả bạn không ít thời gian và công sức nhé! Chúc các bạn thành công!

Hãy tham gia vào cộng đồng VIC của chúng tớ để nắm bắt được những xu hướng mới nhất, cập nhật các hệ sinh thái đa dạng và các dự án tiềm năng để trang bị thêm kiến thức trong thị trường Crypto nhé!

---

Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là một hình thức đầu tư mạo hiểm và người tham gia phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với khoản đầu tư của mình. 

Follow us: Fanpage | Group FB | Group chat | Channel Analytics | Channel NFT Youtube